Noel ở Phan Thiết
Mặc cho thiên
hạ tới nay vẫn còn bàn cải sôi nổi về ngày sinh của Chúa Jesus, mà họ đã ước
đoán khi dựa vào kinh thánh hay tính toán theo chu kỳ xuất hiện của ngôi sao
sáng trên bầu trời Bethlehem lúc Chúa ra đời hoặc căn cứ theo lời ghi chép của
Thánh Lục nơi chương 2 trong thánh kinh. Theo đó, thì Chúa sinh vào khoảng năm
6 hay 7 trước tây lịch (TrTL). Và dù cho đó là sự thật thì cũng chẳng thấy ai
lên tiếng đòi thay đổi ngày sinh của Chúa, bởi vì suốt 20 thế kỷ qua, quan niệm
về Chúa ra đời vào năm 1 đã trở thành một huyền thoại vĩnh cửu trong tâm trí của
nhân loại.
Tuy nhiên có một điều mà mọi người đều
châp nhận là cách đây hơn 2000 năm, giữa lúc mùa đông đã đến với tuyết phủ trắng
xóa khắp cánh đồng mông mênh. Vì phải gấp rút trở về Bethlehem theo lệnh kiểm
tra dân số của Hoàng đế La Mã là Augusto, nên vợ chồng ông Giuse và bà Maria phải
chịu cảnh lạnh lẽo ngoài trời bởi không tiền mướn nhà trọ. Theo thánh kinh ghi
chép, thì chính trong đêm 24 rạng ngày 25, năm 1 sau tây lịch (STL), bà Maria
đã hạ sinh Chúa Jesus nơi máng cỏ, trong một túp lều của người chăn chiên bỏ trống.
Suốt ba thế kỷ đầu tây lịch, các tín đồ
Thiên Chúa Giáo vẫn chưa thống nhất ngày lễ giáng sinh do sự bất đồng ý kiến của
các cấp lãnh đạo. Bởi vậy tới năm 98 sau tây lịch, người dân La Mã mới bắt đầu
mừng lễ giáng sinh. Năm 137 Giám mục thành La Mã là Telesphoros chọn ngày giáng
sinh là quốc lễ. Năm 350 giam mục Juluis I lấy ngày 25 tháng 12 làm sinh nhật
Chúa. Năm 521 hoàng đế Arhthr cho tổ chức lễ giáng sinh đầu tiên tại Anh.
Nếu không bị phân chía thành nhiều
tông phái, đạo Thiên Chúa ngày nay có hơn 1 tỷ tín đồ khắp thế giới. Vì vậy tùy
theo ngôn ngữ địa phương như VN thì gọi là lễ giáng sinh hay sinh nhật Chúa. La
Mã gọi Dies Natalis Domini, Pháp kêu là Noel, Ðức qua danh xưng Weihnacht, Ý
kêu Il Natale, Mỹ Anh Úc Canada gọi chung là Christmas, Tây Ban Nha, Mễ Tay Cơ
và các nước Nam Mỹ gọi chung là La Navidad, còn Nga kêu Rozh Destrokrista..
Nhưng dù có gọi bằng ngôn ngữ gì chăng
nữa thì những lời nhạc thánh thoát cũng vang lừng khắp thế giới trong ngày sinh
nhật Chúa, giữa đêm đông băng giá rét lạnh từ những ngôi giáo đường thơm lừng
mùi nến lẫn hương hoa huệ trắng cho tới tận những thôn làng hẻo lánh cô đơn,
tín đồ Thiên Chúa giáo cũng như kẻ ngoại đạo.. gần như hân hoan chào đón một
đêm thánh vô cùng :
‘ Tille nacht,
heilige nacht
Silent night,
holy night
Douce nuit,
Sainte nuit .. ’ ’ ’
-Ðêm Giáng Sinh Tại Vương Quốc
Vatican và Ðất Thánh Palestin & Do
Thái :
Từ trước
tới nay, thánh địa của Thiên Chúa Giáo vẫn là vương quốc Vatican tuy có lảnh thổ
nằm trong thủ đô Rome nước Ý nhưng vào năm 1929 đã được Mussolini công nhận là
một quốc gia độc lập, bất khả xâm phạm. Người La Mã xưa là dân tộc đầu
tiên tổ chức lễ giáng sinh. Lúc đó vì có sự trùng hợp với ngày lễ kỷ niệm vị thần
nông nghiệp của họ là thánh Saturnalia nên hai cuộc lễ trên được nhập chung rất
vui vẽ náo nhiệt, nhất là vào những năm được trúng mùa. Tuy nhiên cuộc vui thường
kéo dài cả tháng 12 gây trở ngại cho sinh hoạt của người dân. Vì vậy vào năm
389 sau tây lịch, Giám mục Gregory thuộc địa phận Naianzus đã chấn chỉnh lại
cách tổ chức ngày sinh nhật Chúa và đã loại bỏ nhiều hủ tục của địa phương
trong đêm giáng sinh, chẳng hạn như mang mặt na với thân thể lỏa lồ ngông
nghênh diễn qua khắp phố hay tổ chức các cuộc hành dâm tập thể nơi công cộng hoặc
dùng các bộ y phục may bằng loại da thú ghê tởm.
Qua đến đầu thế kỷ thứ IV, tòa thánh
La Mã đã cho xây dựng đại giáo đường St Peter tại Rome bằng tường gạch mái lợp
gổ. Từ năm 1453-1609, giáo đường đã qua nhiều đợt đại tu bổ và tái thiết theo
kiểu Baroque do các kiến trúc sư lừng danh thuở đó như Bramande, Raphael,
Michelangelo.. đãm trách.
Ngày nay thánh đường St.Peter là một
trong những đại giáo đuờng vĩ đại và lừng danh nhất thế giới với sự nguy nga
tráng lệ , đứng sừng sững uy nghi giữa quảng trường thánh Phêrô có thể chứa
trên 100.000 người. Vào những ngày lễ hội đặc biệt là đêm giáng sinh , bên
trong thánh đường đèn hoa rực rở muôn màu, từ 800 hàng cột, 44 bệ thờ .. tỏa
ánh sáng và mùi hương thánh thoát tràn lan khắp kinh đô nước Ý.
Từ hai mươi năm trở lại, tòa thánh đã
có nhiều thay đổi nhằm tiết kiệm ngân quỷ. Vì vậy dù cây giáng sinh vẫn được tồn
tại theo cổ tục nhưng phần lớn chỉ được trang trí tại các nhà giữ trẻ với các
món quà tặng của ông già Noel mang đến vào giữa đêm 25 tháng 12 . Cũng trong
đêm này, người Ý cũng như khách hành hương ngoại quốc đều tập trung tại thánh
đường St Peter giữa quảng trường thánh Pherô. Lễ hội kéo dài suốt đêm, mọi người
vừa hành lễ cũng như nhảy nhót ca hát chúc tụng. Nhiều chương trình ca nhạc được
diễn ra cùng lúc tại Via, đồi Aventine, nhà nguyện Sixtine, quảng trường
Campitell với các bản thánh ca trứ danh của Villa Laboa, Beethoven, Brahma,
Ravel, Janacek và Stravinsky..
Dịp này các chủ khách sạn tha hồ hốt bạc
nhất là các hotel ở Roma như Ambasciaten, Place, Bernin Bristol, Cavelieri,
Hilton, Edan.. Tiền mướn phòng tăng vọt kỷ lục nhưng tất cả đều chật ních. Còn
các đường phố quanh quảng trường Popolo, Spagna, Corse.. trở thành các khu chợ
trời bày bán đủ các món hàng dành cho giáng sinh và dương lịch.
Trong khi đó bên trời đông vào năm
2000 bắt đầu một thiên niên kỷ mới của thế kỷ XXI, nhà cầm quyền Nazareth của
Do Thái đã bỏ ra cả 100 triệu đô la để trùng tu và sửa sang lại thánh địa
Jérusalem vùng đất được mệnh danh là cái nôi văn minh của thế giới vì sự ra đời
và giao thoa của ba đại tôn giáo hoàn cầu : dạo Do Thái, Thiên Chúa và Hồi
giáo. Tất cả được tái thiết đẹp đẽ từ những con đường cũ in dấu bước chân của
Chúa qua lại, đều được lột bỏ hết lớp nhựa đường và lớp ciment tráng để thay
vào đó là những tảng đá vôi nguyên thủy. Nhiều khách sạn mới được xây cát tại
khu vực Núi Vực là nơi mà dân Do Thái đã xô Chúa xuống vực thẳm như kinh Tân Ước
đã ghi.
Tại thành phố Bethlehem nay thuộc
Palestine cũng được chuẩn bị ráo riết để đón trên 5 triệu du khách tới hành
hương trong mùa giáng sinh. Một công viên được xây dựng nơi Chúa ra đời để các
tín đồ hành lễ. Cùng lúc các thành phố Nazareth (60.000 dân) tuy phần lớn là
người Ả Rập nhưng thuộc Do Thái cũng được chỉnh trang vì có sự hiện hữu của hai
ngôi thanh đường nổi tiếng rất lâu đời : Giáo đường Truyền tin của Tòa Thánh La
Mã và Nhà Thờ Hy Lạp thuộc Giáo Hội Chính Thống Ðông Phương. Theo truyền thuyết
chính nơi này Thiên thần Gabriel đã hiện ra báo mộng bà Maria sẽ sinh đức
Emmanuel chíng là con Thiên Chúa làm người trần gian để cứu khổ vứu nạn cho
nhân loại. Riêng các công trình xây dựng tại Bethlehem được các nước Thụy Ðiển,
Ý, Ðức.. tài trợ. Tuy nhiên xây dựng rồi tàn phá, tất cả cũng đều do bàn tay của
con người quyết định nhất là tại miền đất này, chiến tranh hầu như không bao giớ
vắng bóng suốt hai ngàn năm qua tới nay vẫn không thay đổi.
1- Ðêm Thánh Vô Cùng Khắp Nơi
trên Thế Giới :
- HOA KỲ
: Chính những di dân người Anh đã mang các tập tục về lễ giáng sinh vào Hoa Kỳ
và người Mỹ đã tổ chức đêm sinh nhật Chúa đầu tiên vào năm 1686 tại thành phố
Boston nhưng phải đợi thêm hai thế kỷ sau, quốc hội nước này mới chịu công nhận
giáng sinh là quốc lễ (1856). Có điều trái ngược là dù được tổ chức rất muộn màng so
với các nước theo đáo Thiên Chúa trên thế giới nhưng hầu hết các huyền thoại
liên quan đến đêmThánh đều có xuất xứ từ nước cờ hoa. Ðó là phát minh của ký giả
Washington Ivring vào năm 1809) , là người đã tưởng tượng về hình dáng ông già
Noel là một cụ già béo mập , ngự trên chiếc xe do bầy tuần lộc kéo. Còn bác sĩ
Clement C. Moore vào năm 1822 đã sáng tác bài thơ ‘ thánh Nicholas viếng thăm ‘.Ðặc
biệt họa sĩ Nast vào năm 1863 đã vẽ hình ông già Noel phúc hậu béo tròn, có chiếc
mũi đỏ như trái cà chua, được đăng trên tờ Harper’s Illustrated Weekly tới nay
vẫn còn tồn tại.
Nước Mỹ chiếm kỷ lục về việc dùng
thông trang hoàng trong mùa giáng sinh với số lượng trên 21 triệu cây mỗi năm.
Sự kiện trên khiến cho tổng thống Theodore Roosevelt phải lên tiếng để bảo vệ
cho sự sinh tồn của giống cây này. Theo thông lệ vào dịp lễ giáng sinh hằng
năm, một cây thông to cao và đẹp nhất được chuyển tới vườn hoa của tòa Bạch Ốc
để trang trí. Theo báo chí ghi nhận thì ngày 6-12-1996 chính tay TT. Bill
Clinton mở hệ thống của 9500 bóng đèn giăng mắc trên cây thông năm đó cao 40
ft. Tuy đẹp nhưng vẫn thua cây thông lễ giáng sinh năm 1950 cao tới 212 ft nặng
25 tấn.
Thành phố New York là trung tâm tài
chính số 1 của Hoa Kỳ và cả thế giới nên vào những tuần lễ trưóc giáng sinh,
nơi này đã biến thành những kho hàng bách hóa khổng lồ. Từ hè phố vào tới trong
tiệm mở cửa buôn ban suốt ngày đêm các sản phẩm mặt hàng mới, đồ thời trang và
đồ chơi dành cho trẻ em tràn ngập thị trường.
Trong khi đó những chương trình hòa tấu
văn nghệ dành cho mùa Noel được trình diễn liên tục khắp các trung tâm buôn bán
từ Rockefeller cho tới Radio Music Hall , Carnegie Hall.. với sự trình diễn của
các ban nhạc và nam nữ ca sĩ tài danh thượng thặng. Rồi thì đêm giáng sinh cũng
như đêm đón giao thừa tết dương lịch, mọi người đều đổ xô về các nơi công cộng
trên đại lộ Madison, đường số 5, các khách sạn tại trung tâm thành phố như
Plaza và Rockefeller, các đại vũ trường ở Waldorf, Astoria, Time Square.. để ăn
uống, nhậu nhet, ca hát và khiêu vũ suốt đêm.
- ANH
: Nước này tổ chức lễ giáng sinh lần đầu vào năm 521 sau tây lịch nhân dịp
hoàng đế Arthur chiếm lại được miền York từ tay người Ái Nhĩ Lan. THế kỷ thứ IX
, hoàng đế Alfred trị vì vương quốc Anh đã ký sắc lệnh cho phép dân chúng được
vui chơi 12 ngày trong mùa lể giáng sinh. Tập tục này kéo dài tới triều đại
Norman vào năm 1066, các nước Âu Châu khác cũng bắt chước người Anh tổ chức ăn
mừng mùa giáng sinh bằng tiệc tùng, lễ lạc, ca nhạc và các hội chợ vui nhộn kéo
dài suốt tháng 12.
Sau năm 1066, Anh thuộc quyền cai trị
của dòng họ Oliver Cromwell theo Tân Giáo Puritan đã ra lệnh cho quốc hội ban
hành nhiều đạo luật ngăn cấm việc tổ chức các thánh lễ trong đó Ngày Sinh Nhật
Chúa. Cũng từ đó người Anh chỉ còn được phép tổ chức lễ giáng sinh tại tư gia
vào đêm 25 tháng 12 hằng năm mà thôi. Do đó những nguời Anh theo giáo phái
Puritan di cư sang vùng England vẫn không tổ chức đêm giáng sinh. Tình trạng
này kéo dài tới hậu bán thế kỷ thứ XIX mới chịu hòa nhập vào dòng tín ngưỡng hiện
hữu tại Hoa Kỳ.
Năm 1660 hoàng đế Charles đệ II lật đổ
dòng họ Cromwell và triệt hạ giáo phái Puritan, cho phép dân chúng Anh được tổ
chức lễ giáng sinh hằng năm, tới nay vẫn không thay đổi. Tại Luân Ðôn, vào dịp
lễ giáng sinh kéo dài tới tết dương lịch, nhà nhà đều trang hoàng cây Noel với
đèn hoa rực rở. Sau khi dự thánh lễ nữa đêm tại các giáo đường, mọi người đều về
nhà và tụ tập trước cây giáng sinh để ăn uống nhảy múa ca hát với món Gà Quay đặc
biệt.
Tại các địa điểm công cộng đều có
trình diễn các chương trình hòa nhạc. Nhiều đoàn kịch cũng tới biểu diễn cho
dân chúng thưởng thức tại các nhà hát lớn ở thủ đô như Salder, Edward.. với cac
vở kịch về tôn giáo như Ðứa Con của Eden, Cindrella, Ðứa Con Của Chúa.. Giàn nhạc
của Hoàng Gia Anh cũng góp phần trình diễn để giúp vui cho mọi người. Dịp này
giá sinh hoạt tại Luân Ðôn tăng vọt tới mức kinh khũng, từ môt đêm mướn phòng tại
khach sạn tới bửa ăn mừng giáng sinh, lên tới 2000 đô la Mỹ.
- PHÁP
: Ngay từ thời trung cổ, Pháp đã nổi tiếng là chíc nôi văn hóa của Châu Âu, bởi
vậy đêm giáng sinh cũng được tổ chức rất trọng thể tại nước này đặc biệt tại Ba
Lê, đêm Noel còn được gọi là đêm ‘ Hoa Ðăng ‘.Thật vậy trong đêm đó tại kinh đô
ánh sáng của Pháp rực rỡ muôn màu không khác gì một bà hoàng kiêu sa diễm lệ. Mọi
người đều đổ xô về các khu vực công cộng đông nghẹt như đang trẩy hội. Khắp nơi
chốn từ các khu ăn chơi sang trọng cho tới những ngỏ phố tăm tối đìu hiu, ở đâu
cũng vang dậy những lời chúc tụng giáng sinh và mừng năm mới ‘ Joyeux Noel ‘ .
Các Bar, tiệm nhảy, Night Club mở cửa
suốt đêm để mọi người ăn uống, ca hát và nhảy nhót chúc tụng lẫn nhau bằng những
ước mong tốt đẹp chân thành. Nơi tập trung đông nhất vẫn là khu trung tâm Saint
Eustache và Nhà thờ Ðức Bà. Các đoàn ca kịch tôn giáo được trình diễn tại Sacré
Coeur, Montmatre và đại hý viện Opera với các vở kịch trứ danh của Naui Hakim
như vở ‘ Ðám cưới Figaro và Otello ‘.
Dịp này các hủ khách sạn và nhà kinh
doanh tha hồ hốt bạc qua các chương trình hấp dẫn như hotel George V với Tour
giáng sinh bao gồm ăn ở, thăm bảo tàng Ba Lê và đi tàu thăm cảnh hai bên bờ
sông Seine trong ba ngày với giá 1500 USD (7000 F) . Nói chung tiền thuê phòng
tại các khách sạn đều tăng vọt, còn khu buôn bán đều tập trung tại các địa điểm
quanh quốc hội Pháp như Montmartre, Saint Germain, Opera.. và các khu chợ. Còn
các trung tâm trưng bày nghệ thuật thì tập trung tại Beaubourg và Bastille.
Tại thành phố Strabourg, năm nào tới
giáng sinh cũng được tổ chức rất trọng thể và linh đình, nhất là sau khi Áo chịu
kết nghĩa với Pháp. Công trường chính Christkin Delsmarik của thành phố là nơi
đã cử hành lễ giáng sinh đầu tiên vào năm 426 sau tây lịch. Con đường dẫn tới
thánh đường và đại lộ Hallbebardes được trang trí lộng lẫy ngoạn mục. Trên công
trường Kleber dựng một cây thông lớn đốn từ vùng núi Vosges và một chiếc máng cỏ
đặc biệt sản xuất từ tỉnh Provence. Không khí đêm giáng sinh rất vui vẽ nhộn nhịp
nhờ có sự giúp vui của các ca đoàn trình diễn khắp các công trường và thánh đường.
Ngoài ra đây cũng là nơi sản xuất loại bánh Hạnh Nhân Rang dùng trong đêm Noel
làm bằng quế, bột vanila tẳm chanh.
Vùng Alsace có thánh bổn đạo là
Nicolas nên người địa phương tổ chức giáng sinh vào ngày 6 tháng 12 theo truyền
thống của các dân tộc Ðức, Ý, Bourgogne trong đế quốc cổ Saint Empire Romain
Germaniqua. Vào dịp lễ giáng sinh đều có tổ chức hội chợ Nicolas bày bán bánh kẹo
và đồ chơi trẻ em . Tại đây còn có tập tục đặt đôi guốc gổ dưới chân cây thông
trong nhà , còn phố xá thì rộn rịp tới cuối tháng 12 mới dứt.
Hiện trong thành phố Strabourg còn tồn
tại hơn 220 căn nhà gổ có nguồn gốc từ xa xưa. Về cây thông dựng ở công trường
chính của miền Alsace cũng có sự liên hệ tới nước Áo về phương diện lịch sử vì
đây là lảnh thổ của nước này bị vua Louis 14 của Pháp cưởng chiếm và sáp nhập
vào lảnh thổ năm 1648. Vì vậy miền này còn có tên là Tiểu Áo với thủ phủ là
thành phố Ensinhein. Hằng năm vào dịp lễ giáng sinh, chánh quyền thành phố phát
không cho dân chúng 10.000 ngọn nến và một gói quà giá trị, đồng thời kêu gọi mọi
người tham gia cuộc lễ đông đủ. Ðêm đó hơn 100.000 ngọn đèn đủ màu sắc được
giăng mắc khắp nơi khiến cho đêm trong thành phố càng thêm diểm lệ trong đêm
thánh vô cùng.
- ÐỨC
: Tù năm 1991 Ðức thống nhất lảnh thổ và vươn lên thành một siêu cường kinh tế
hạng ba sau Hoa Kỳ và Nhật Bản, dẫn đầu khối Liên Âu . Do trên hằng năm cứ đến
giáng sinh và tết dương lịch , dân Ðức tiêu xài rất lớn.
Bắt đầu từ tuần lễ cuối tháng 11 kéo
dài tới đêm 25-12, các đường phố lớn tại thủ đô Bá Linh bày bán đủ các mặt hàng
dành cho mùa giáng sinh. Riêng các khách sạn thì tăng giá vùn vụt gấp đôi lúc
bình thường nhát là Grand Hotel ở đông Bắc Linh , chỉ riêng tiền mướn phòng lên
tới 300 USD (500 Mark). Trong đêm giáng sinh , dân Ðức tụ tập về các nhà hát lớn
như Opera để diễn vở kịch Mathis Der Malor của Paul Hindemita và dự các buổi
hòa tấu do dàn nhạc của thành phổ trình diễn suốt đêm ngày. Song song là các cuộc
triển lãm tranh ảnh, nghệ thuật và văn học.
- NGA
: Khi lớp tuyết trắng mịn đã phủ đầy mặt đất và khắp mái nhà. Khi những đàn gấu
trắng gấu nâu bắt đầu chun vào các hốc núi hang sâu để ngủ. Khi mặt trời chỉ
còn đủ ánh sáng soi rõ đường lăn của những xe trượt rtuyết, cũng là lúc mùa
đông đã về trên đại lục Liên Bang Nga cũng là lúc mùa giáng sinh bắt đầu. Khác
với những người theo đạo Thiên Chúa khắp nơi trên thế giới đón lễ giáng sinh
vào đêm 25-12, người Nga từ năm 1918 đón mừng đêm Noel vào ngày 6 và 7 tháng
giêng theo chính thống giáo.
Theo truyền thống, kỳ ăn kiêng của người
Nga trước lể giáng sinh bắt đầu từ 28/11 tới ngày 6/1 (theo lịch Gregorian) gồm
thịt sữa và cấm tuyệt uống rượu Vodka và đường. Ðêm trước lễ giáng sinh, tín đồ
chỉ được uống nước và ăn một thứ bánh dẹp làm bằng đậu lăng chiên bằng dầu thực
vật gọi là Sochniki. Cũng trong đêm đó khắp nước Nga, các tín đồ theo dõi những
ngôi sao nhỏ đầu tiên xuất hiện trong đêm cũng là lúc họ bắt đầu hành lễ, đọc
kinh cầu nguyện xin Chúa ban phước lành cho gia đình, sau đó mới vào nhà quây
quần bên bữa tiệc giáng sinh.
Về ý nghĩa của 40 ngày ăn kiêng là để
nhớ tới 40 năm mà Mases đã dẫn dân Do Thái vượt qua được sa mạc mịt mù để về miền
đất hứa. Thời gian này, mọi người đều tham dự các thanh lễ, bố thí của cải tặng
phẩm cho người nghèo, trẻ mồ côi, bệnh nhân và tội phạm. Từ ngày 23/12 (5-1
theo lịch mới) dân Nga hầu như đình chỉ mọi sinh hoạt. Các trường học, công sở,
công ty.. nghĩ 2 tuần, trong lúc đó nông thôn mọi người đã đình chỉ mọi công việc
đồng áng từ đầu tháng 12. Các hội chợ Christmas Eve được mở khắp nơi để dân
chúng mua sắm trong đó có cây thông dùng để trang hoàng nhà cửa, tập tục này đã
có từ thời Peter đại đế. Ai cũng bận rộn suốt ngày giáng sinh với các nghi lễ
Nguyên Sáng (Martins ) và tháng Basil.
Ðặc biệt người Nga rất coi trọng việc
trang hoàng cây thông nên công việc này được cả gia đình thực hiện trong đêm
trước lễ, trong đó các ngôi sao Bethlehem được giăng mắc khắp nơi. Nói chung là
bữa ăn giáng sinh của người Nga rất trang trọng và cảm động. Thực đơn luôn có
ngổng quay với táo nướng theo tập quán và chỉ được uống rượu Vodka sau khi mọi
người đã hoàn tất thánh lễ nửa đêm tại nhà thờ, chấmdứt 40 ngày ăn kiêng. Nhưng
náo nức nhất vẫn là lủ trẻ nôn nóng chờ ông già Noel xuất hiện để tặng quà. Mọi
người cùng tham dự lễ hóa trang và đồng hát bài thánh ca của nước họ :
‘ Con như đứa
trẻ nhỏ nhoi
kính dâng lên
Chúa lời thơ hát mừng
máng cỏ xanh,
Chúa ra đời
Giáng sinh hạnh
phúc, tưng bừng sáng nay..
’ ’ ’
Trong lúc đó nơi bầu trời đen thẩm, qua sự náo nức của triệu
triệu trái tim, ngôi sao Bethlehem đầu tiên trong năm vụt hiện ra sáng soi rực
rỡ, mang niềm tin bất tận đến cho mọi người.
- BA LAN : Hơn 100 năm qua, Ba Lan là
một quốc gia Ðông Âu chịu nhiều đau khổ nhất vì những cuộc xâm lăng liên tục của
Nga Xô và Ðức Quốc Xã. Vì vậy nước này đã từng bị xóa tên trên bản đồ thế giới
vào năm 1795, trở thành nô lệ cho các nước mạnh quanh vùng hơn một thế kỷ mới
được hồi sinh nhờ công lao phục quốc của vị anh hùng Josep Pilsudski.
Hầu hết người Ba Lan theo đạo Thiên Chúa và dù nước này sống
dưới ách thống trị của cộng sản thân Nga nhưng Hồng Y Karol Wojtyla đã được bầu
làm Ðức Giáo Hoàng ngày 16-10-1978 với danh xưng John Paul II. Thủ đô của Ba
Lan là Warsaw là một thành phố của những người sùng đạo nhất là từ sau năm 1989
nước này đã chính thức trở thành một quốc gia tự do độc lập không còn theo chế
độ cộng sản nữa.
Cũng từ đó người Ba Lan đã tổ chức giáng sinh và tết dương
lịch rất long trọng. Sau khi dự lễ nữa đêm xong, mọi người túa ra đường phố ăn
uống, ca hát nhảy múa cho tới sáng vừa mừng giáng sinh và tết dương lịch sắp
sang. Một số đông khác đến các nhà hát lớn để dự buổi hòa tấu thánh ca do ca
đoàn Nutcracker của giáo hội Thiên Chúa Giáo Ba Lan phụ trách. Tại đây còn
trình diễn vỡ Opéra ‘ Die Fledermaus ‘.Các hàng quán mở cửa suốt đêm bán các
món ăn Ba Lan, Ðức và Trung Hoa. Ðặc biệt khách sạn tại thủ đô Ba Lan có giá cả
rẽ hơn các nước Tây Âu với tiền mướn khoảng 100 USD/1 đêm tại các hotel quốc tế
như Orbia Victoria, Intercontinental, Marriott..
Bắt đầu từ cuối tháng 11 tới ngày 25/12 cửa hàng buôn bán tấp
nập các sản phẩm dành cho giáng sinh và tết dương lịch, tập trung tại các khu
Marskzakowaka, Jerozolinskie, Oldtown, Wieto Hizyska..
- CANADA : Hằng năm cứ đến cuối tháng
10 khi mà trên mặt tuyết chỉ còn trơ lại những cây xanh bất tử nhu Mistletoe,
Ivy, Pine, Prolly, thông.. cũng là lúc mọi người bắt đầu chuẩn bị mừng giáng
sinh và tết dương lịch. Tại Toronto, thủ phủ của tiểu bang Ontario rất rộn rịp
với những gian hàng bán các sản phẩm giáng sinh như thông xanh, hình ông già
Noel cho tới đồ chơi dành cho trẻ con (trung tâm Walt Disney, Toy’s US...)
nhưng tấp nập nhất vẫn là khu bán sách báo, vì ai cũng cần mua thiệp chúc Noel
và tết dương lịch ‘ made in Canada ‘ cùng với các đặc san nói về truyền thống lễ
sinh nhật Chúa.
Mùa này hầu như tất cả các trung tâm thương mại tại Canada
đều đại hạ giá để câu khách hàng tại Yorkdale, North York, Scraborough Town,
Woodbine, Hudon’s Bay.. Nhưng đồ sộ nhất vẫn là trung tâm Eaton Center với hơn
320 chi nhánh khắp thế giới, được thành lập từ năm 1970. Ngoài quang cảnh nhộn
nhịp của thiên hạ đi mua sắm, còn có lễ rước ông già Noel hằng năm gọi là ‘
Santa ‘s Parada ‘ có từ năm 1905 được lưu truyền tới ngày nay.
Có hằng trăm ngàn người Canada và du khách nước ngoài,
trong đó có Hoa Kỳ từ các tiểu bang lân cận, kéo về tham dự ngày Santa’s Parada
gồm người lớn lẫn trẻ nít.. Cuộc diễn hành luôn được thực hiện dù cho thời tiết
có thay đổi đột ngột. Nói chung thiên hạ đội mưa tuyết giá lạnh để đi xem diễn
hành tại các đường phố như Blosr West, Queen Park Crescent, University, Front
East.. Xe cảnh sát dẫn đầu đoàn diễn hành rồi tới xe hoa bưu điện , đoàn quân
nhạc với y phục cổ truyền đỏ đội mũ cao màu đen, sau đó là các xe hoa đủ màu đe
kiểu với các bộ đồng phục biểu tượng của cơ quan, đoàn thể, trường học, công
ty.. cuối cùng mới tới xe hoa của ông già Noel. Ðây là nhân vật chính của cuộc
lễ đứng trên một xe trượt tuyết do tám con tuần lộc kéo, theo đúng truyền thuyết
mà sách báo đã ghi lại. Mọi người từ lớn tới bé đều vổ tay và chúc mừng vang dội
cả mõt góc trời.
Cảnh nhộn nhịp kéo dài tới chiều 24 tháng 12 thì kết thúc
vì ai cũng hối hả trở về nhà để xum họp với gia đình trong đêm giáng sinh mặc
cho ngoài trời mông mênh tuyết lạnh.
- NHẬT BẢN : Theo sử liệu thì Hòa Lan là
nước tây phương đầu tiên tới Nhật vì tàu buôn bị bão phải táp vào đảo quốc này
và được chính quyền thời đó là Tokugawa Bakufu cho phép mở thương hiệu tại
Hirado vào năm 1600. Theo chân các thương gia là những phái bộ truyền giáo đạo
Thiên Chúa, tới năm 1610 đã có hơn 70 vạn người theo đạo này. Do đó lãnh chúa
Tokugawa Ieyaso đã ban lệnh cấm đạo và bế quan tỏa cảng như tại Tàu và VN .
Có lẽ vì bị áp chế quá mức nên vào năm 1637 đã có cuộc bạo
loạn của hơn 20.000 tín đồ đạo Thiên Chúa do các võ sĩ (Ronin) cầm đầu tại
Shimabara và miền tây Kyushu. Ngoại trừ một ít người Hòa Lan và Tàu được ở lại
buôn bán tại Trường Kỳ (Nagasaky), còn những người tây phương khac như Tây Ban
Nha, Bồ Ðào Nha, Anh.. đều bị trục xuất khỏi Nhật. Tình trạng này kéo dài tới
200 năm sau, khi chiến hạm của Hoa Kỳ do đề đốc Perry tới thị uy nên Nhật đã mở
cửa cho người ngoại quốc vào buôn bán vào năm 1853.
Tại Nhật vào tháng 12 có rất nhiều lễ hội và mặc dù tại đây
hầu hết đều theo Phật giáo nhưng vẫn tổ chức đón mừng giáng sinh cùng lúc với
các lễ hội khác như ngày 5/12 tại điện thờ Suitengu, ngày 21/12 đền Nishiarai,
ngày 24/12 đền Kogaji, ngày 27-29/12 đền Yagenbori Fudose.. Do đó trong tháng
này tiền thuê khách sạn tại Ðông Kinh (Tokyo) tăng cao nhất là ở các hotel lớn
như Akasaka. Việc mua bán vào dịp giáng sinh và tết dương lịch bắt đầu từ tháng
11 cho tới cuối năm tại các trung tâm thương mại Aoyama. Shibuya, Hajuku và
Shinjuku..
Vào đêm giáng sinh, các tín đồ Thiên Chúa và Tin Lành tới
làm lễ tại các nhà thờ, còn đám đông người Nhật ngoại đạo thì tụ tập tại các
khu ăn chơi để nhảy nhót ca hát tới sáng.
- TÂN GIA BA : Tuy chỉ có hơn 3 triệu dân
nhưng người Tân Gia Ba theo rất nhiều tín ngưỡng như Phật, Lảo, Khổng, Bà La
Môn, Hồi Giáo, Thiên Chúa và Tin Lành. Quốcgia này đón tết nguyên đán theo âm lịch
đồng lúc với lễ giáng sinh và tết dương lịch theo tây phương.
Trong đêm Noel, khu vực nằm giữa các đại lộ Tudor, quảng
trường Mariana, đường Scott.. được giăng mắc hoa đèn trăm màu rực rỡ sáng như
ban ngày với dòng người qua lại tràn ngập như thác đổ, từ lề ra tới giữa đường
chỉ toàn là người đi bộ. Luật Tân Gia Ba nghiêm cấm dân chúng làm ất thuần
phong mỹ tục nơi công cộng nên đêm giáng sinh ở đây không có cảnh rượu chè, nhảy
nhót loạn xạ ngoài phố. Nhưng mọi người vẫn tổ chức tiệc tùng khiêu vũ tại tư
gia, quán ăn, vũ trường, khách sạn để đón mừng sinh nhật Chúa. Tại các khu vực
công cộng có hòa nhạc giúp vui trong đêm lễ.
- HỒNG KÔNG : Cũng như Nhật Bản và Tân
Gia Ba tuy người Hồng Kông hầu hết theo Phật giáo nhưng họ vẫn tổ chức đón mừng
đêm lễ giáng sinh rất trọng thể. Ngoài các tiệc tùng tại tư gia, dân chúng còn
kéo ra đường ăn uống nhảy nhót suốt đêm lễ. Dịp này các hảng phim đều tổ chức
các buổi liên hoan nghệ thuật phim ảnh Hồng Kông với sự tham dự của hầu hết các
nam nữ tài tử nổi tiếng đương thời.
Tại các nhà hát lớn cũng như các trung tâm văn hóa tại đặc
khu.. trình diễn kịch của Shakespeare và hòa tấu những đại tác phẩm của nhạc sư
Mozart.. Các tiệm ăn lớn nhỏ mở của suốt đêm với các món ăn Trung Hoa.
Trước ngày 30-4-1975 tại miền Nam VN mặc dù đất nước lúc đó
đang sống trong hoàn cảnh chiến tranh nhưng đêm giáng sinh hằng năm đều được mọi
người tổ chức trọng thể cho dù có hay ngoại đạo.
Bắt đầu từ tháng 11 dương lịch, thủ đô Sài Gòn đã có hơi
hám giáng sinh nhất là tại khu vực quanh nhà thờ Ðức Bà, Tân Ðịnh, Thị Nghè..
các cửa hiệu đã bắt đầu bày bán hàng giáng sinh như thông giả, hang đá, lồng
đèn ngôi sao, cờ và giấy hoa. Từ lâu người miền Nam gọi lễ giáng sinh là Noel
chứ không gọi Christmas dù lính Mỹ và Ðồng Minh đang có mặt.
Chịu ảnh hưởng của nền văn hóa Pháp, các gia đình trung luu
VN sau khi dự lễ ở nhà thờ về, nhà nào cũng mở tiệc Réveillon để cùng bạn bè
thân thuộc vui vầy. Thật không có gì hạnh phúc cho bằng vào những đêm giáng
sinh xa xưa, tuy là người ngoại đạo nhưng được bè bạn cho tham dự buổi tiệc vui
trên, trong khung cảnh gia đình đầm ấm, bên cạnh cây thông lấp lánh đèn sao,
bên tai văng vẵng những lời ca tiếng nhạc giáng sinh êm dịu như ‘ Il est né le
divin enfant, Mon beau sapin, Noel, Noel Adeste Fideles, Venite Adoremus,
Silent Night, Gingle Bell, trời cao, Cao Cung Lên, Hang Bélem..
Bắt đầu từ năm 1965 cuộc chiến đã bắt đầu leo thang nên tại
các tỉnh và thành phố tổ chức các thánh lễ sớm hơn. Hình ảnh giáng sinh cũng được
người miền Nam trào phúng hóa theo thời cuộc như ông già Noel quân đội đi giày
trận đeo súng, còn các hang đá ở các doanh trại hay khu gia đình được làm bằng
vỏ thùng đạn pháo binh. Tuy vậy tại Sài Gòn dân chúng vẫn bất chấp , đêm giáng
sinh kéo ra đường vui chơi nảy nhót nhất là giới thanh thiếu niên choai choai,
mặc quần áo bó sát, từng cặp phóng xe Honda như điên trên các đường phố đông
người. Với những người trung niên hay đứng tuổi, ai nấy cũng đều ăn mặc rất lịch
sự tao nhã khi dự lễ tại nhà thờ cũng như dạo phố. Vì vậy đêm Noel có phần vui
hơn những ngày Tết Nguyên Ðán vì mọi người không lo nghĩ gì tới chuyện mua sắm
nhức đầu.
Từ năm 1966 tới 1974, năm nào Chính Phủ VNCH cũng đơn
phương hưu chiến 24 giờ từ đêm 24 tới cả ngày 25/12 nhưng năm nào cũng bị CS Bắc
Việt (VC) lợi dụng
tấn công lén các đồn bót và pháo kích bừa bãl vào các tỉnh lỵ
cũng như thủ đô Sài Gòn-Chợ Lớn-Gia Ðịnh, gây thương vong nhiều người giữa lúc
đồng bào đang hân hoan đón mừng sinh nhật Chúa.
Sau khi Miền Nam VN bị quốc tế cộng sản VN cưởng chiếm vào
cuối tháng 4-1975, nhiều câu chuyện tiếu ngạo giang hồ thời đại HCM,
có liên quan tới miền bắc thiên đàng xã nghĩa từ 1954-1975. Trong hàng ngàn câu
chuyện kể, thãm thê và tàn nhẫn nhất vẫn là chuyện dài Hà Nội làm tiền nhà thờ,
được nhắc đi nhắc lại tới ngày nay vẫn còn có người nhắc.
Lúc đó bọn chóp bu tại bắc bộ phủ vì muốn bịp đám da trắng
tây phương trong các phái bộ ngoại giao có sứ quán tại thủ đô Hà Nội rằng chế độ
ta luôn tôn trọng tự do tín ngưởng. Vì vậy hằng năm cứ tới mùa giáng sinh thì
chính quyền tự động cho công an cán bộ tới sửa sang sơn phết nhà thờ chính tòa.
Sau đó vào đêm lễ giáng sinh cũng như tết dương lịch, một số đông tín đồ cò mồi
mà phần lớn là công an cán bộ và thân nhân, được phái tới nhà thờ trên dự lễ
cho bọn ký giả da trắng chụp hình viết bài phóng sự gủi về bản xứ đăng báo lên
truyền hình tuyên truyền dùm cho chế độ.
Thế rồi sau đó nhà thờ nhận được văn thư kèm hóa đơn của cộng
sản Hà Nội đòi tiền chi phí sửa chửa, quét vôi, điện cho tới tiền mướn người đi
dự lễ. Ðâu còn làm gì được nên Hồng Y lúc đó là Trịnh Như Khuê phải vơ vét tiền
nong đê thanh toán và trò đời biển dâu dâu biển này cứ tái diễn suốt hai chục
năm dài suốt mùa giáng sinh cho tới khi VC chiếm được Miền Nam mới kết thúc.
Mấy chục năm qua nơi xứ người, đêm giáng sinh nào cũng nghe
được những bài thánh ca êm dịu nhân ái để rồi sau đó lặng lẽ rớt nước mắt trong
đêm vắng khi nhớ về ‘ những người năm xưa ấy, giờ lưu lạc phương nào ? ‘.Quá khứ
tuổi thơ vụt sống lại với những mùa đông rất ngọt năm nào tại quê nhà, thuở
cùng bạn bè trai gái làm báo tường báo lớp. Nay thì đã xa lắc xa lơ dù kỷ niệm
vẫn chưa phai mờ trong tâm trí.
Không biết đến bao giờ những người VN nghèo khổ đang sống
lây lất ở quê nhà mới được thấm nhuần ơn Thiên Chúa như chân lý đã dạy ‘ Phúc
cho những ai có tinh thần nghèo khổ, vì nước trời là của họ ‘.Ðêm nay đêm thánh
vô cùng đang trẩy hội, ta người ngoại đạo cũng đón mừng với giọt nước mắt ly
hương lầm lũi tron gió mưa lạnh giá :
‘Ta lại khóc dù hồn như gổ đá
nhìn dòng đời hờ hững giữa đêm
đông‘
Viết tại Xóm Cồn Hạ Uy Di
Chạp 2016
Mường Giang
No comments:
Post a Comment