Làm cho Bình Thuận và Phan Thiết có được
sự thành công và trân quý như hôm nay, là công khó máu chan cơm, nước mắt thay
canh của tiền nhân qua bao thế hệ. Họ là con dân Đại Việt vùng Thuận Quảng, tay
gươm tay cuốc, theo đoàn quân Nam tiến của Chúa Nguyễn tới đây rồi dừng bước và
tận dụng tài năng để biến sõi đá thành ruộng đồng, rừng già biển dữ trở nên kho
bạc vàng châu báu cho con cháu tận hưởng muôn đời.
Họ là tráng sĩ vung gươm giữ yên nhà
nước, là các anh hùng Nguyễn xuân Ôn, Ưng Chiếm, Bùi Hàng, Cao Hành.. nối tiếp
là Vũ Anh Khanh, một đời vì nước dù thân xác có bị giặc Pháp phanh thây phơi
xác. Họ là hậu duệ của lớp sĩ phu yêu nước, là những người Hàm hộ, Phú Ông, Điền
Chủ.. giàu có nhưng dùng gia tài riêng để lo chuyện quốc sự. Hai người trong lớp
tiền phong tiêu biểu của Bình Thuân là Nguyễn Trọng Lội và Nguyễn Quý Anh, con
Nguyễn Thông.. được coi như các nhân sĩ nồng cốt trong phong trào Duy Tân tại
Phan Thiết do Phan Bội Châu và Phan Chu Trinh khởi xướng từ đầu thế kỷ XX...
Trên đỉnh cao trí thức lúc đó, cũng
không thể quên cử nhân Trương gia Mô, con của sĩ phu Trương gia Hội, đồng khoá
với Trần quý Cáp, Huỳnh thúc Kháng, Phan chu Trinh, Nguyễn sinh Sắc.. Ông có viết
Gia Định Tam Tiên Liệt Truyện, ca tụng ba vị anh hùng chống Pháp tại miền Nam
là Hồ Huấn Nghiệp, Nguyễn Hữu Huân và Nguyễn Trung Trực. Về cái chết của ông chỉ
biết mất năm 1929, sử liệu không thấy đề cập tới lý do..
Ngoài ra còn có HỒ TÁ BANG (1875-1943),
sinh tại Hương Điền, Thừa Thiên nhưng làm việc và lập nghiệp tại Phan Thiết vì
là nghĩa tế của hào phú họ Huỳnh tại đây. Ông là chiến sĩ trong phong trào Duy
Tân miền Trung, bạn đồng chí của Trương gia Mô, Phan chu Trinh, góp công nghiệp
rất to lớn và quan trọng trong công cuộc Duy Tân tại tỉnh Bình Thuận. Là một thế
gia vọng tộc, con trai là bác sĩ Hồ tá Khanh từng giữ chức Bộ Trưởng Kinh Tế
trong chính phủ Trần Trọng Kim năm 1945, con rễ là Kỹ Sư Lâm tô Bông cũng giữ
nhiều chức vụ trong chính phủ Việt Nam Cộng Hòa. Ông mất năm 1943 và mộ phần hiện
tại Phan Thiết, có lưu lại Tế
thủ tiền lổ văn. Phải
kể thêm các thân hào Huỳnh văn Ngô, Nguyễn văn Chu, Đinh văn Mỹ, Huỳnh ngọc
Vinh, Huỳnh ngọc Chi.. là những người đã góp phần chấn hưng nền kinh tế trong tỉnh,
mang đến nghề nghiệp cho mọi giới tại Phan Thiết, trong đó có ngư dân và lao động..
Kỹ Sư LÂM TÔ BÔNG cũng là một trong những
khuông mặt khả ái của Bình Thuận. Ông sinh năm 1915 tại Quảng Ngãi nhưng coi
mình là người Bình Thuận vì lập gia đình với bà Hồ Tiểu Sinh tại đây. Nhưng
trên hết cuộc đời của ông đã gắn liền với các sinh hoạt của Phan Thiết như
phong trào Hướng Đạo Sinh 1945-1950, công cuộc tế bần 1942-1945 và điều hành
trường tư thục Cẩm Bàn.. Theo bài viết của Kỹ Sư Trương Tiến Huân (em ruột Thầy
Trương Tiến Hinh) cũng là một nhân sĩ của tỉnh nhà, thì trong vụ đói năm Ất Dậu
1945 tại Bình Thuận, đoàn Hướng Đạo do ông Lâm tô Bông hướng dẫn, đã quyên góp
tiền bạc, thực phẩm, cứu trợ đồng bào bất hạnh.
Làm đẹp Bình Thuận còn có Tiến Sỹ NGUYỄN
XUÂN THỌ, sinh năm 1916 tại PhanThiết, đã tốt nghiệp Tiến sĩ Văn chương tại Đại
học Sorbone Pháp với các ngành về Ngoại giao, Chính trị, Cao học quốc tế, Cao học
xã hội. Cựu thỉnh viên Hàn Lâm Luật Học Quốc Tế La Haye (Hoà Lan), cựu công chức
Bộ Ngoại Giao Pháp làm việc tại Madrid (Tây ban Nha) và Đức. Tác phẩm " Bước mở đầu của sự
thiết lập hệ thống thuộc địa Pháp tại VN (1858-1897)", xuất bản tháng 1-1996, được các sử gia,
học giả Phạm cao Dương, Lưu trọng Khảo, Minh Đức Hoài Trinh, Nguyễn sĩ Tế..
đánh giá cao về giá trị tri thức và sử liệu.
Tiến Sỹ Dưọc Khoa Trương Văn Chôm sinh
ngày 5 tháng 1 năm 1923 tại Phan Thiết. Là học sinh trường Trung Học Petrus Ký
Sài Gòn. Sau khi đổ Tú Tài 2, năm 1948 du học Pháp ngành Dưọc. Năm 1956 về VN mở
nhà thuốc Tây tại Bến Chương Dương và dạy môn Hóa Học Hữu Cơ tại Đại Học Y Khoa
Sài Gòn. Chính Ông là người đã tranh đấu nhiền na9m để Phân Khoa Dưọc trở thành
Đại Học Dưọc Khoa và Ông là Khoa Trưởng. Kế tiếp Ông là Giáo sư Nguyễn Vĩnh Niên
tới tháng 4-1975, sau đó VC lại đem Dưọc Khoa sáp nhập vào Đại Học Y Khoa.
Đồng thời với Tiến Sỹ Trương Văn Chôm
là Tiến Sỹ Chính Trị Học Ngô Hữu Thời sinh quán tại Hòa Đa Bình Thuận. Ông là cựu
Dân Biểu Đệ Nhất VNCH. Sau đó là Phó Giám Đốc Tín Nghĩa Ngân Hàng và Giáo Sư tại
Trường Đại Học Chính Trị Kinh Doanh Đà Lạt, giảng dạy về môn Ngân Hàng..
Về lãnh vực giáo dục, người Phan Thiết cố cựu
không ai không biết tới ông HOÀNG TỶ, sau này kế tiếp là Hoàng Tư, với các tư
thục đầu tiên tại Phan Thiết, đã góp phần đào tạo nhiều thế hệ thanh niên nam nữ
làm rạng danh với đời. Hoàng Tỷ còn là bạn tâm đắc của cố Tổng Thống Việt Nam Cộng
Hòa Ngô Đình Diệm khi ông còn làm quan Tri phủ Hoà Đa và Tuần Vũ Bình Thuận.
Lúc còn sinh tiền (1955-1963), Tổng Thống Diệm khi có dịp kinh lý Phan Thiết,
thường đến viếng mộ phần cố nhân chôn tại khu đất riêng trên đường Nguyễn
Hoàng, gần trường Phan Bội Châu.
Là chốn ăn chơi, tuy không bằng các
công tử miền sông Tiền, Sông Hậu nhưng Phan Thiết lại có nhiều nhà mạnh thuờng
quân giàu lòng hảo tâm. Đây chính là động lực đưa hội tuyển túc cầu Phan Thiết
nở mặt khắp bốn miền đất nước trước năm 1975. Họ là Phạm tư Tề, Trần khải Hoàn,
Hoàng thọ Vĩnh.. về sau có Tăng Khánh, Thành Kim, Vĩnh Lợi, Dương Quang Thiết..
HUYỀN VŨ cho tới nay vẫn đưọc coi là Ký
giả thể thao VN không địch thủ. Trước năm 1975, Huyền Vũ là một trong những ký
giả thể thao nổi tiếng nhất của Việt Nam Cộng Hòa, tên thật là Nguyễn ngọc
Nhung, sinh năm 1915 tại Phú Trinh Phan Thiết. Người Bình Thuận xưa nay nổi tiếng
ham thích thể thao, mê coi đá banh mà Phú Trinh lại là địa phương sản xuất nhiều
cầu thủ nổi tiếng như Vinh, Ta và Huyền Vũ. Trước đây nhiều người vì bận rộn
sinh kế, nên thường ít tới sân banh để xem các trận giao đấu giữa các hội trong
và ngoài nước. Không sao, họ chỉ cần mở máy thu thanh của đài phát thanh Sài
Gòn hay Quân Đội, là có thể thưởng thúc đầy đủ, qua giọng truyền cảm thu hút của
ký giả thể thao Huyền Vũ. Ngoài ra ông còn là một nhà văn, đã viết nhiều bài
phóng sự giá trị trong bộ môn thể thao,
đăng tải trên hầu hết các báo chí Sài Gòn thời đó. Theo Đinh văn Ngọc, trong hồi
ký " Hai mươi năm
thăng trầm ",
cho biết Huyền Vũ với bản chất trung thực, ăn ngay nói thẳng cũa người Phan Thiết,
nên đã va chạm với một số người khi hành nghề.
Bắt đầu vào nghề rất sớm trên hai đài
quân đội và Sài Gòn, qua tường thuật các trận đấu bóng rổ, bóng bàn và bóng
tròn. Năm 1956 làm phóng sự giải Merdeka tại Mã Lai. Năm 1958 phóng sự Á vận hội
tại Nhật. Năm 1959 giải Đông nam Á vận hội tại Vọng Các, Thái Lan và sau đó coi
như đi hầu hết các quốc gia Á Châu, để tường thuật về các trận tranh giải thể
thao quốc tế. Ngoài ra, ông cũng tới Ba Tư, Tây Đức làm phóng sự thể thao. Đồng
bào Việt Nam Cộng Hòa thời đó nhờ những bài tường thuật sống độïng sôi nổi này,
mà biết được tin tức và thực trạng thể thao khắp năm châu, bốn biển. Năm 1975,
lưu vong và hiện đang sống tại Hoa Kỳ.
Noi bước đàn anh, Phan Thiết còn có
Mai Xuân Cúc, cựu học sinh TH Phan Bội Châu, Đại Uý QLVNCH. Ông đã viết nhiều bài
báo giá trị về bộ môn thể thao tại tỉnh nhà trước tháng 5-1975. Nhờ vậy chúng
ta mới biết đưọc Đội Bóng Tròn Phan Thiết, các Danh Thủ Quân Vợt, Bóng Bàn địa
phương như Nguyễn Văn Cung, Đinh Văn Phùng, Đinh Quốc Hùng, Đinh Quốc Cường, Đinh
Quốc Tuấn..
Là người Phan Thiết, chắc ai cũng giống
ai về sự đa sầu đa cảm mà trời thường đặc ban cho người miền biển, vốn có sẵn
trong trăng thanh gió mát, sóng nuớc gợi tình. Bởi vậy cứ mỗi lần vô tình nghe
từ đâu đó, vọng lại các loại đàn tranh, kìm, độc huyền.. hoà điệu vơi những bài
bản nam hay bắc, là hồn như muốn trổi dậy cái thời xa lắc miên mang chốn Phan
Thành. Nhớ hoài dòng sông Cà Ty nước ròng, nước lớn, lấp lánh đèn nhà ai toả
sáng đôi bờ, dòng sông của tuổi thơ một thời đáng nhớ.
Sao mà không mềm lòng được với những
hò, xự, xang, xê, cống.. với vọng cổ, xuân tình, tây thi, tứ đại oán.. để rồi
khựng nhớ tới lớp nghệ sĩ tiền phong tài tử của Phan Thiết thời vui chơi xã
láng của Ba Bữu, Song Én, Mười Quờn, Năn.. nhưng nghề nhất là ông Phan Sinh thiện
nghệ gần như tất cả nhạc cụ cổ truyền và có những ngón tay nhảy múa trên phím
đàn rất là tình tứ và mời gọi. còn giọng ca thì ai hơn được Năm Bờ, Tám Mới hay
Tao Ngộ?
Ngay từ các thập niên 20-30, thị xã
Phan Thiết đã có tới ba rạp hát là rạp Bà Đầm , chủ nhân là bà Oggéri người Ý,
sau tân trang thành rạp Modern. Tại ngã bảy có rạp Ciné Star của một thầu khoán
Pháp tên George Motte, sau đổi tên là Ánh Sáng. Một rạp khác ở đường Trần Hưng
Đạo tên là Odéon, sau đổi là rạp Hồng Lợi, chuyên hát cải lương, chủ nhân là
Phan bá Thiện tức Thất Ngàn. Rạp Lilas ở đường Nguyễn Du mở cuối thập niên 50.
Bây giờ phong trào cải lương, hát bội đang khởi sắc ở Trung, Nam kỳ. Phan Thiết
là chốn thị tứ nên cũng đã có nhiều gánh hát bội của các bầu Tiền, Sầm, Kiểm,
Hoạch.. nhiều đào kép nổi danh như kép Bành, kép Xưa, cô đào Năm Nam tài sắc vẹn
toàn, làm ai cũng ái mộ, thương nhớ.
NGHỆ
SĨ VĨNH LỢI tên thật là Nguyễn văn Bé, sinh năm 1926 tại Đức Nghĩa. Ông bắt đầu đóng kịch với cô Sáu ngọc Sương và các
nghệ sĩ tiền phong của Phan Thiết lúc đó như Năm Nam, Trần Thiện Hải, Mai Hiếu,
Nguyễn văn Khánh (thân phụ của diễn viên điện ảnh Trà Giang).
SÁU NGỌC SƯƠNG là một nghệ sỹ cải
lương nổi tiếng tại Sài Gòn vào thập niên 40-50, sinh quán tại Đức Nghĩa, Phan
Thiết. Cô Sáu từng là đào chánh các đoàn cải lương nổi tiếng thời đó như Phước
Chung, Tiếng Chuông, Sống Mới.. đi lưu diển khắp Việt Nam, qua tận Nam Vang, Vạn
Tượng và Ba Lê. Tại Phan Thiết, gánh hát bội của bầu Hoạch, thân phụ đào Năm
Nam, đã chuyển hát cải lương với tên Tiến Hoá mà Trúc Viên là soạn giả chính của
đoàn cũng là chồng của đào Năm Nam. Ngoài ra Sáu ngọc Sương còn là đào chính của
ban Việt kịch Năm Châu ở Sài Gòn. Sau này hai cô Sáu ngọc Sương và Năm Nam về Phan Thiết, hợp tác với Trần Thiện Hải,
thân phụ Nhật Trường, trình diễn các vở nhạc kịch tại Phan Thiết như Tâm hồn
thôn nữ, Bức màn Yên Bái, Khúc ly ca.
Giữa thập niên 30 ra đời hai bộ phim
Cánh Đồng Ma và Trận Phong Ba tại Hà Nội của đạo diển Đàm quang Thiện, làm Sài
Gòn xôn xao. Năm 1937-1938, Nguyễn tất Oanh từ Pháp về hợp tác với hãng Asia thực
hiện cuốn phim trắng đen 36 ly " Trọn
với Tình ". Hai nam nữ diễn viên chính của phim là DUY CHÁNH và QUỲNH
KHANH đều là người Phan Thiết. Ngoài ra theo lời nghệ sĩ Vỉnh Lợi, thì tại
PhanThiết cũng có quay một cuốn phim " Cánh Đồng Ma ",do Duy Chánh và
Quỳnh Khanh đóng. Phim thực hiện xong nhưng không biết vì lý do gì, không được
trình chiếu tại rạp Modern như chươg trình đã
định. Tài tử Duy Chánh tên thật là Trần Duy Chánh, sinh tại Đức Nghĩa
Phan Thiết, em ruột họa sĩ Duy Liêm. Ngoái ra còn có MAI HIẾU cũng là một nghệ
sĩ tài hoa của Phan Thiết, nổi tiếng một thời trong các lãnh vực điện ảnh, kịch
nghệ và nghệ thuât tranh dán giấy.
NGỌC CẨM & NGUYỄN HỮU THIẾT là những
người Phan Thiết nổi danh đầu tiên trong lãnh vực tân nhạc, đồng thời với Hồng
Phúc cũng người Phan Thiết, tại đài phát thanh Pháp Á. Họ nổi tiếng từ bài hát
" Dân ca lúa vàng ".
DŨNG
CHINH, sống mãi với " Những Đồi Hoa Sim ".. Tên thật là Nguyễn văn
Chính, sinh tại Bình Hưng Phan Thiết, con ông Nguyễn xuân Hước, Trưởng Ty Bưu
Điện Bình Thuận. Bản tính hiền lành ngay từ lúc còn đi học, Dũng Chinh đã hoạt
động văn nghệ trong gia đình Phật tử Phan Thiết và tài năng đã nẩy nở từ đó. Đầu
tiên Dũng Chinh ở trong binh chủng hải quân Việt Nam Cộng Hòa. Bộ ba Dũng
Chinh, Anh Thi và Huy Hoàng (cũng Phan Thiết), đi khắp sông hồ nơi có bóng hải
quân để trình diển. Là một ca-nhạc sỹ thông thạo nhiều nhạc cụ kế cả trống,
sáng tác nhiều ca khúc để đời như Tách Trà Xưa, Tha La Xóm Đạo (phổ thơ Vũ Anh
Khanh) nhưng có lẽ Chinh thích nhất là bài " Những Đồi Hoa Sim ", phổ thơ Hữu Loan.
Giữa thập niên 60, Dũng Chinh thuyên
chuyển về một đại đội tác chiến thuộc Trung đoàn 45/SĐ23BB và Ông đã tử thương
trong cuộc phục kích tại An Phước, Ninh Thuận. Sau đó Dũng Chinh được chôn tại
nghiã trang quân đội Nha Trang trên đèo Rù Rì. Một đĩa nhạc " màu tím hoa sim
",được những người thân đặt nơi phần mộ, để chiều chiều, sáng sáng hay giữa
lúc khuya buồn, nhớ nhà, nhớ Phan Thiết, Dũng Chinh lại hát: 'bình hương xưa
ngày cưới ,nay thành bình hoa tàn lạnh vây quanh..'.
NHẬT TRƯỜNG & TRẦN THIỆN THANH là
một tên tuổi lừng lẫy trong giới ca nhạc sĩ miền Nam suốt hai thập niên 60, 70
và tới bây giờ. Những ca khúc của nhạc sĩ Trần Thiện Thanh viết về quê hương
điêu tàn trong thời lửa loạn, về thân phận của người lính chiến nổi trôi theo vận
nước, về những điạ danh bất tử trong dòng quân sử cận đại Ashau, Ia-Dran, Kon
Tum, Tân Cảnh.. sẽ miên viễn như Đại Tá
Bảo tại Charlie "Anh
không chết đâu anh ".
Nhật Trường tên thật là Trần Thiện
Thanh, sinh tại Phú Trinh Phan Thiết. Cựu học sinh trường TH Phan Bội Châu.. Phụ
thân là Trần thiện Hải cũng là một nghệ sĩ kiêm soạn giả nổi tiếng của Phan Thiết.
Chất nghệ sĩ và núi sông miền biển mặn đã tạo cho Nhật Trường một khả năng sáng
tạo đặc biệt cộng thêm lối trình diễn sôi động độc đáo làm cho tên tuổi của người
ca nhạc sĩ tài hoa đất Phan Thành vang danh theo bước chân lính khắp các vùng
chiến thuật. Đâu có lời nào buồn hơn, thắm thiết hơn và làm rơi nước mắt khi bất
chợt nghe được những não nùng từ " anh về với em rồi
mai lại đi " hay
" vào
một đêm sương có người trai hồi hương, báo một tin thật buồn " hoặc " từ khi đôi đứa đôi
đàng. ".Về
quê hương Phan Thiết, ngoài ca khúc Lầu ông Hoàng, Hàn mạc Tử, nhạc phẩm " Biển Mặn ", đã gói ghém trọn vẹn
tình của người miền biển, theo con sông phát nguồn từ Trường Sơn chất ngất, ôm ấp
tình thương, nước ra sông nguồn.. Xóm Lụa, Phú Hài, Cà Ty, Thương Chánh.. Trần
Thiện Thanh mãi sống trong hồn người dù " nếu em biết rằng có những người đi đấu
tranh chưa về.. vì mang lời thề lên miền sơn khê..".
PHƯƠNG ĐẠI, Sinh tại Phú Trinh năm
1940, học Bạch Vân và Nguyễn Bá Tòng, Phương Đại tên thật là Trần đại Phú, bạn
thân của Dũng Chinh, nổi tiếng hát hay từ khi còn đi học nhờ sự chỉ dẩn cũa ca
sỉ Nguyễn hữu Sáng từ lúc đầu. Năm 1964, Phương Đại gia nhập QL Việt Nam Cộng
Hòa và cùng với Thanh Phong, Duy Mỹ thành lập ban tam ca 'Sao băng' trong Biệt
Đoàn Văn Nghệ Trung Ương thuộc Tổng Cục Chiến Tranh Chính Trị, chuyên hát cho
lính nghe khắp bốn vùng chiến thuật, mà bài hát tiêu biểu nhất ai cũng ưa
thích, đó là bài "Tôi
trở về thành phố " của
Y Vân .Năm 1986 đang lúc trình diễn trên sân khấu, Phương Đại bị bạo bệnh và đời
trai chưa thỏa mộng từ đó. Định cư tại Mỹ năm 1990, nhờ sự chăm sóc hết mực của
hiền phụ Trần thị Hường, hiện Phương Đại đã nói và đi được tuy không bằng lúc
trước.
ANH KHOA Sinh năm 1948 tại Đức Thắng,
Phan Thiết, Anh Khoa tên thật là Trần công Khai, cựu học sinh trường bán công
Phan Chu Trinh Phan Thiết và tư thục Nguyễn Huệ Nha Trang. Đã nổi danh từ năm
12 tuổi khi đoạt giải nhất đơn ca với bài " Một mai anh biệt kinh kỳ", khi đại
diện cho tỉnh Bình Thuận dự Đại Hội Văn Nghệ Ấp Chiến Lược toàn quốc tổ chức tại
Sài Gòn. Từ đầu thập niên 70 trở về sau, chiến tranh càng ngày càng trở nên ác
liệt tại miền Nam, thanh niên nam nữ trước nỗi chết bất chợt, đã yêu cuồng sống
vội. Đây là giai đọan khởi sắc của nhạc vàng, nhạc xanh rất hợp với giọng ca trầm
buồn chất ngất của Anh Khoa qua các ca khúc " Anh đến thăm em đêm 30, Nửa đêm chờ sáng, Bài không tên số
7..", đưa
tên tuổi người ca sỉ trẻ của Phan Thành vào tâm hồn mọi người trong lúc buồn.
Năm 1989 Anh Khoa tới Hungary và cũng kể từ đó tiếng hát lại theo thời gian giống
như những bài không tên năm nào của Vũ thành An, đưa người ca sĩ trở lại với
dòng đời và đồng huơng Phan Thiết.
MINH HÙNG tới Mỹ năm 1985, vẻ vang đoạt
giải Khôi Nguyên Vọng Cổ 2000 do Hội Gò Công tổ chức và đã được nhiều báo ở
Orange County như báo Tiền Phong, Người Việt, Đông Phương, Mai, Nghệ Sĩ, Việt
Báo Kinh Tế, Viễn Đông giới thiệu là một tài năng cổ nhạc của đảo Phú Quý, Bình
Thuận.
Nguyễn ngu Í là một ký giả lão thành
và nổi tiếng trong báo giới miền Nam, qua các bài phỏng vấn, đàm thoại các tên
tuổi lừng lẫy đương thời trước năm 1975. Ông tên thật là Nguyễn hữu Ngư, sinh
ngày 20-4-1921 tại Hàm Tân, Bình Thuận và mất tại Sài Gòn vào tháng 8-1977.
Ngoài bút hiệu trên, ông còn lấy nhiều bút hiệu khác như Trinh Nguiên, Tân Fong
Hiệb, Phạm hoàng Mĩ, Trần hồng Hừng, Lưu Nguiễn, Ngê bá Lí.. Để giãi thích về
những chướng tai gai mắt trong cách sử dụng các âm e,c,g,i,y.. bất bình thường,
trái với âm luật Việt ngữ, Nguyễn ngu Í cho biết vì qua bất bình từ thuở nhỏ về
chữ quốc ngữ, mà thấy gần nửa thế kỷ qua, vẫn không được ai cải cách. Thật ra
đây cũng chỉ là cách nói của người cầm bút, vì ai cũng biết Nguyễn ngu Í cầm
bút rất sớm từ năm 1939. Sau đó hoạt động văn nghệ một thời gian dài tại liên
khu 5, chán chê mới bỏ về tề nhưng vẫn được báo giới miền Nam mở rộng vòng tay
đón nhận để thành danh nhưng vẫn không dám quên gốc cũ. Ngoài việc hợp tác thường
xuyên với Bách Khoa, Mai, Sáng Dội Miền Nam, Hòa Đồng Nghệ Thuật.. còn có nhiều
tác phẩm như Khi người chết có mặt
(1962), Sống và viết (1966), Hồ Thơm Nguyễn Huệ Quang Trung (1967), Quê hương
(1969)..
LÊ HƯƠNG, nhà biên khảo số 1 của Bình
Thuận. Nổi danh từ năm 1952 với tác phẩm 'Quả đấm thôi sơn'. Sau đó ông đã tự
chọn cho mình một lối đi gần như cô độc giữa phong trào trăm hoa đang đua nở
trong vườn ngự uyển của miền Nam. Đó là viết phóng sự, một bộ môn gần như bị
chê vì tính cách khô khan, không lối thoát , vậy mà ông đã thành công với những
tác phẩm sưu khảo giá trị vượt thời gian.
Tên thật là Lê quang Hương, sinh ngày
22-9-1922 tại Cao Lãnh, Kiến Phong nhưng gia đình đã tị địa tại Phan Thiết,
Bình Thuận lâu đời và có nhiều người khác cũng nổi tiếng như Lê quang Nghiêm
(em ruột) giải nhất biên khảo 1969 của Trung Tâm Văn Bút Việt Nam, về tác phẩm:
Tục thờ cúng của ngư phủ lưới đăng Khánh Hòa. Ngoài ra còn có Lê hữu Lễ và Trịnh thi Hương..
cũng là các nhà báo nổi tiếng của Bình Thuận.
Sống nhiều năm trên đất Chùa Tháp từ
1942, nên ông thông thạo Miên ngữ cũng như các phong tục tập quán của người địa
phương nên đã viết được nhiều tác phẩm biên khảo để đời, qua hình thức ký sự.
Góp phần tạo nên sự thành công trên là nhờ phần lớn thời gian làm thông tín
viên cho Việt Nam thông tấn xã tại Cao Mên, cũng như phụ trách nhiều tờ báo của
Việt kiều Kampuchia, nên ông có những dữ kiện lịch sử chính xác, làm cho tác phẩm
không bị cô động. Điểm đặc biệt nữa của Lê Hương là văn chương ông rất sâu sắc, gần như bi phẩn
cay cú, trước nổi tân khổ của kiếp người Việt Nam trong thời loạn.
Là người Phan Thiết nên ông rất am tường
về phong tục tập quán của người Bình Thuận và đã kể lại trong " Truyện ký Việt
Nam " nhiều
chuyện xưa tích cũ của Bình Thuận ba trăm năm qua như chuyện Cô Gái Không Xương
ở Phan Rí, Long Vương Lấy Gỗ năm lụt Nhâm Thìn 1952, Chuyện Người Pháp trù ếm
dân Bình Thuận tại Núi Cú, Người Hoa hãm hại người Hoa ở Phan Thiết..
Tóm lại Lê Hương là nhà biên khảo lớn
của miền Nam trước năm 1975, được giãi nhất phóng sự 1969 của Trung Tâm Văn Bút
Việt Nam qua tác phẩm 'Chợ Trời Biên Giới'. Ngoài ra còn có Người Việt gốc Miên (1969), Tìm Hiểu Angkor (1969), Sử
Cao Mên (1970), Việt Kiều tại Kampuchia (1971), Sử Liệu Phù Nam (1974)..
PHẠM VĂN NHÀN , nhà văn nhân chứng. Phan
Thiết ít người biết tới nhà văn Phạm văn Nhàn dù ông đã thành danh trước năm 1975 với các truyện
ngắn đăng rãi rác khắp các báo ở Sài Gòn. Viết về Phạm văn Nhàn, dù hai đứa có
biết nhau thời tuổi học, thì đại khái Phạm văn Nhàn, tên thật cũng là bút hiệu,
sinh năm 1943 tại Phan Thiết, Bình Thuận, cựu học sinh trung học Phan Bội Châu,
cựu sĩ quan Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa, cựu tù nhân Cộng Sãn, hiện sống tại Mỹ.
Cộng tác với nhiều tờ báo ở Canada và Hoa Kỳ, năm 2000 xuất bản tập truyện
'Vùng đồi' gồm nhiều truyện ngắn.
Trần hoài Thư, người
bạn chung đơn vị với Phạm văn Nhàn lúc còn ở SĐ22BB, đã viết một cách cảm động
khi cám ơn thượng đế đã cho ông một người bạn tốt, cho nhiều hơn nhận, đến với
bằng hữu không thắc mắc hỏi han.. Đây cũng chính là bản chất của người Phan Thiết,
ăn ngay nói thẳng, chơi bạn chân tình. Bởi vậy cũng đừng ngạc nhiên khi Trần
băng Thach nhận xét về nhà văn Phạm văn Nhàn một cách chí lý, đại khái ông viết
văn như đang kể chuyện trên mặt giấy, tóm lại các nhân vật của Nhàn trong mọi cốt
chuyện, dù là ai, thì họ cũng chính là nhân vật ảo của chính tác giả, là ta đó.
Cho nên trước hay sau 75 thì cũng vậy, phận người nhược tiểu Việt Nam, biết có
gì vui?
PHẠM ĐÌNH THỪA là một nhà văn, nhà báo
nổi tiếng qua các bài quan điểm, xã luận đăng rãi rác khắp các báo tại hải ngoại,
Phạm dình Thừa còn là một người thơ có tâm hồn ướt át trữ tình, khiến cho tha
nhân cũng buồn lây bất chợt. Sinh và lớn lên tại vùng cát sông bồi, kế cạnh con
sông Cà Ti bên bờ Đức Nghĩa, Phan Thiết năm 1944, cựu học sinh trường Nam Tiểu
Học Phan Thiết và trung học Phan Bäi Châu, cựu sinh viên Đại Học Khoa Học Sài
Gòn, cựu sĩ quan Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa, khóa 19 Vỏ Bị Đà Lạt. Qua bút danh
Phan Thiết, Phạm đình Thừa từ năm 1975 tới nay đã cộng tác với nhiều báo chí hải
ngoại, từng làm chủ bút tờ Đa Hiệucủa
trường Vỏ Bị Quốc Gia nhiều năm, văn phong, tư tưởng luôn xứng đáng là Vũ Anh
Khanh thời đại.'..tôi lớn lên bên dòng sông Mường Mán, con nước buồn mỗi độ
chuyễn phù sa, hồn tuổi nhỏ theo tình sông lai láng, bập bềnh trôi trên vùng biển
bao la..'
Cát bồi sông lở, hay chính ta đang đứng
chơi vơi nơi cõi muôn trùng để hoài vọng về đời trai chưa thỏa chí mà nước mắt
đã lưng tròng.
TỪ THẾ MỘNG sinh năm 1937 tại Huế
nhưng sống tại Phan Thiết và làm thơ, viết văn hơn 40 năm qua. Như những lời ca
trong tình khúc 'Chiều Hoang' của PhạmMỹ Lộc mà ta mang máng nhớ, làm ta liên
tưởng tới dòng thơ của Từ thế Mộng cũng có lúc mi em thật mềm như lời ca dao,
có khi miên man mi vút như lối Đường thi và cuộc đời ở lại sau ngạc nhiên thảng
thốt như bậc thiền triết trong phút đốn ngộ. Tóm lại thơ cuả Anh buồn nhưng
cũng đủ ru giữa hồn người những khúc xoan ca. Đã xuất bản Tiếng Thơ Miền Trung
, Tình Thầm Lặng, Biển Của Một Thời, Lời Ca Cỏ Non.
Họa
Sĩ DUY HUỆ tuy không nổi tiếng như Duy Liêm, nhưng ông cũng là một trong
những nhân tài lừng lẫy, một thời làm rạng danh Phan Thiết, Bình Thuận. Nhận
xét về tranh của Duy Huệ qua các lần triển lãm tại Sài Gòn, Nha Trang, Phan Thiết..
nhà văn Thanh Hồ đã viết
" tranh Duy Huệ như triều sóng trẻ vươn lên, chẳng
khác gì Marcel Duchamp ngày mới nắm nơi tay chiếc đủa thần, vẫy vùng dọc ngang
một mình trong cõi trời nghệ thuật. Nhưng hình có một sự dằn vặt nào đó, làm
cho người nghệ sĩ mâu thuẩn, cấu xé nội tâm.. và trong tranh đã phảng phất những
đường nét buồn đọng u hoài, làm cho khách ngắm tranh cũng bâng khuâng dào dạt ".
Riêng Trung Tá Nguyển Quốc Hoàng, Tỉnh
Trưởng Bình Thuận (1963-1965) cũng viết: " rất xúc động khi xem triển lãm của Duy
Huệ , một họa sĩ rất trẻ tuổi, đầy triển vọng ở tương lai. Qua bức 'Nắng
vàng', Duy Huệ đã cho ta thấy sức hăng
say và sáng tác mạnh mẽ của họa sỉ ".
Họa sĩ Duy Huệ tên thật là Nguyễn Duy
Huệ, sinh năm 1942 tại BìnhHưng, Phan Thiết, trong một gia đình nho phong, thân
phụ là ông Nguyễn trọng Nghĩa thông thạo chữ Hán, từng làm việc trong làng Đảng
Bình (Bình Hưng - Hưng Long). Về sau mở trường tư dạy học và giữ chức Hội Trưởng
Đình Đảng Bình, tọa lạc tại khu 2, Ấp Bình Hưng, cho tới tháng 5/1975. Ông học
trường Cao Đẳng Mỹ Thuật Gia Đinh với học bổng của Tòa Tỉnh Trưởng Bình Thuận
và tốt nghiệp năm 1962. Ông cũng là cựu sĩ quan Không quân Quân Lực Việt Nam Cộng
Hòa từ tháng 3/1968 tới 1975.
TRẦN THIỆN HIỆP là cựu học sinh Phan Bội
Châu Phan Thiết (1952-1956), Trung học Hồ ngọc Cẩn, Sài Gòn, sinh tại Phan Thiết,
Bình Thuận. Tị nạn tại Hoa Kỳ năm 1975, năm 1987 xuất bản tập thơ đầu tay
" Cây Lá Phận Người
", rồi " Mặt Trời Lưu Vong năm 1993 và " Đỉnh Mây Qua
"
năm 1997, chẳng những làm cho tiếng tăm Trần thiện Hiệp thêm lừng lẫy , mà còn
đưa nhà thơ vào một chổ đứng trang trọng trong vườn thơ Việt Nam hải ngoại.
THU NHI họ Nguyễn sinh 1932 tại Bình
Hưng, Phan Thiết. Nguyên là giáo sư Việt
Văn trường Trung học Bồ Đề Phan Thiết. Sau bài tùy bút đầu tiên đăng trên Phụ Nữ
Diễn Đàn vào khoảng 1955, Thu Nhi có các bài viết kế tiếp đăng trên nhật báo
Sài Gòn Mới. Cuối năm 1962 cô bắt đầu viết truyện ngắn, bút ký và thơ cho tạp
chí Phổ Thông của Nguyễn Vĩ, thơ cho tạp chí Bút Hoa. Đâù thập niên 70, cô viết
chuyện dài Thuyền Trôi cho nhật báo Công Luận.
Thu Nhi là thành viên của tao đàn Bạch
Nga từ năm 1963 và hội Văn Bút Việt Nam năm 1972. Cô đã xuất bản thi tập Trắng
Đêm năm 1964. Hiện đã viết xong 14 Chuyến
Đi Đáng Nhớ như Tản Cư, Vào Tù, Vượt Biên, Đi Nói Chuyện Thi Ca, Đi Tây, Đi
Tàu, Đi Nhật nhưng tập sách nầy chỉ xuất bản khi có người viết về chuyến đi cuối
đời của Thu Nhi.
Thu Nhi còn là Trưởng Ban Hướng Dẫn
Trung Ương Gia Đình Phật Tử Việt Nam tại Hoa Kỳ suốt ba nhiệm kỳ đầu 1983-1992,
Phó Trưởng Ban Hướng Dẫn Gia Đình Phật Tử Việt Nam Hải Ngoại từ 1995 cho đến
ngày xuất gia.
THANH TRÍ CAO là bút danh của Hòa Thượng
Thích Quảng Thanh. Thi sĩ Thanh Trí Cao, tên thật là Dương Thanh Tùng sinh năm
1951 tại Thanh Lương,Hòa Đa, Bình Thuận.
Từng là Tổng Vụ Trưởng Hoằng Pháp Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Trên Thế
Giới, tổng thơ ký tòa soạn báo Trúc Lâm, viện chủ chùa Bảo Quang, Orange
County, California, USA.
Ngoài thơ và những bài viết được đăng
trên các tờ báo Việt Ngữ, thơ Thanh Trí Cao được nhiều nhạc sĩ phổ thành ca
khúc phát hành rộng rãi khắp nơi, phổ biến nhất là các nhạc phẩm Mẹ là Phật, Cảm
Ơn Phật và Nước Mắt Mẹ Tôi. Thơ Thanh Trí Cao quyện vào nhạc hòa lẫn tình mẹ
bao la tha thiết với quê hương. Đặc biệt, thơ của Thanh Trí Cao cất cao tiếng
nói đòi Tự Do Dân Chủ và Bình Đẳng con người.
Thanh Trí Cao có nhiều tác phẩm nghệ
thuật cắm hoa, tranh sơn dầu, và non bộ đã từng dự các cuộc triển lãm quốc tế
được tổ chức tại Hoa Kỳ. Từ những tập
thơ Trăng Ngủ Trong Mây, Trên Dòng Tử Sinh, Hương Vị Chân Tâm đến tác phẩm Hái
Hoa Tuyết Đông, Thanh Trí Cao còn hứa hẹn sẽ xuất bản tập Trường Ca Tâm Pháp
trong năm tới để góp phần vào vườn văn hoa nghệ thuật.
SAO MAI, Sương Mai, tên thật là Mai
Minh, Phan Bội Châu 1963, sanh năm 1942 tại Đức Nghĩa Phan Thiết.
Tốt nghiệp Á Khoa
Quốc Gia Sư Phạm Sài Gòn 1966, Mai Minh được chọn làm giáo viên kiểu mẫu trường
Sư Phạm Thực Hành Sài Gòn từ 1966 đến 1975.
Định cư tại Mỹ
1975, dời từ Arizona đến Montana và về Cali năm 1978. Tốt nghiệp AA Degree về
Electronics Technology 1982 tại Orange Coast College California, nhưng cô yêu
phấn trắng bảng đen nên làm làm phụ giáo tại các trường trong Học Khu Newport
Mesa từ1981 dến 2001. Nơi đây cô đã có dịp
giúp đỡ nhiều đồng hương và các em học sinh trong bước đầu bỡ ngở nơi học đường
mới.
Sao Mai có những
bài viết về những mảnh đời lưu lạc và những bài tường trình các sinh hoạt của
chùa cũng như hội Thân Hữu Bình Thuận đăng trên báo Phật Giáo Văn Học Nghệ thuật
Xã Hội Trúc Lâm và đặc san Bình Thuận. Cô là một trong những khuôn mặt quen thuộc
của hội Thân Hữu Bình Thuận.
NGUYÊN CHI tên thật là Nguyễn Lương Chỉ, bác
sĩ y khoa, sanh năm 1935 tại Phú Trinh, Phan Thiết. Ông bước vào kịch nghệ vào
năm 1950 lúc còn ở Nha Trang trong Thanh Nhạc Kịch Đoàn.
Ông bắt đầu sáng tác khi còn là sinh
viên của Đại Học Y Khoa Sài Gòn. Các nhạc phẩm của Nguyên Chi đã được phát trên
đài phát thanh Sài Gòn:
- Tìm Vào Vòng Tay, Thái Thanh trình bày.
- Đợi Chờ, Thanh Thúy hát cho ban nhạc
Hoàng Thi Thơ.
- Còn Đâu Nữa Em, sáng tác chung với Tâm
Giao Nguyễn Hoàng Chung, Hà Thanh thu vào dĩa Continental.
Tại hải ngoại,
Nguyên Chi cùng với Hoàng Cầm đã sáng tác nhiều nhạc phẩm trong các CD Xa Xứ,
Trái Tim Lầm Lở và Dù Một Lời Gian Dối. Riêng CD Xa Xứ đã được phỏng vấn trên
đài VOA năm 1998.
Hai nhạc sĩ cũng được
biết tiếng qua phần sáng tác nhạc chủ đề cho các vở kịch nổi tiếng Lá Sầu
Riêng, Lồng Đèn Đỏ và Sông Dài.
Hai ông cũng là tác
giả của hai nhạc phẩm Lồng Đèn Vàng và Đừng Hỏi Tại Sao trong Video Thế Giới
Nghệ Thuật 2 và 3.
Cùng với Hoàng Cầm,
Nguyên Chi còn chứng tỏ khả năng viết kịch tiềm tàng của một bác sĩ y khoa qua
các vở kịch:
- Trường bi ca nhạc kịch Huyền Sử Tây Thi
gồm mười nhạc khúc đã được trình diễn tại đại hí viện La Mirada miền Nam Cali
năm 1999.
- Kịch Chia Tay Mùa Thu với hai hai nhạc
phẩm Chia Tay Mùa Thu và Hứa Với Em, vào năm 2000.
- Bi hài kịch tâm lý xã hội Ngôi Nhà Cấm
Đàn Ông với nhạc phẩm Ví Dụ Ta Quen Nhau, vào năm 2001.
Ngoài ra Nguyên Chi
đang chuẩn bị phát hành CD Những Tình Khúc của Hoàng Cầm và Nguyên Chi vào năm
2002.
Trong niềm thương
nhớ gởi về quê hương, Nguyên Chi đã phổ nhạc hai bài thơ dành riêng cho hội
Thân Hữu Bình Thuận do Bảo Phương trình bày trong Nhạc Hội Bình Thuận 20 năm Viễn
Xứ năm 1995 và Nhạc cảnh trong đêm Dạ Vũ Gây Quỷ Bình Thuận tại khiêu vũ trường
Majestic, Huntington Beach năm 1998:
- Mẹ, thơ bác sĩ Tùng Khanh, ái nữ của
Nguyên Chi.
- Phan Thiết ơi! Phan Thiết, thơ Mường Giang.
MỸ KHÊ tên thật là Đổ Minh Hưng, sanh
năm 1947 tại làng Mỹ Khê, xả Tam Thanh, đảo Phú Quý, tỉnh Bình Thuận. Tốt nghiệp
trường Đại Học Chiến Tranh Chánh Trị Đà Lạt năm 1969. Phục vụ trong binh chủng
Biệt Động Quân, năm 1972 chỉ huy Đại đội Trinh Sát Liên Đoàn 5 BĐQ, quyền trưởng
Ban 3 Liên Đoàn 32 BĐQ vào những ngày cuối tháng Tư năm 75. Anh tham dự hầu hết những trận đánh lớn nội địa
và ngoại biên Kampuchia.
Định cư tại Mỹ theo diện HO4, Mỹ Khê
hiện sống ở California.Mỹ Khê viết về nhiều đề tài, quê hương Phú Quý dành cho đặc san Bình Thuận, nhận định về thời cuộc và nhận xét về những sự
việc đã qua dành cho đặc san Đại
Học Chiến Tranh Chính Trị, tâm
tình của lính dành cho đặc san
Biệt Động Quân . Phần lớn những bài thơ của Mỹ Khê được sáng tác và ghi nhớ nằm
lòng trong tù trong những lẫn bị biệt giam, những bài thơ nói lên những nỗi khổ
nhục và chí hướng của người trai
HOÀI KHANH tên thật là Võ văn Quế,
sinh năm 1943 tại Đức Nghĩa, Phan Thiết, công chức Việt Nam Cộng Hòa, gia nhập
làng văn miền Nam rất sớm, chủ bút tập san " Giữ thơm quê mẹ ", đồng thời chủ
trương nhà xuất bản Ca Dao. Tác phẩm gồm có: Dáng rừng (1957), Thân phận (1062),
Lục bát (1968), Trí nhớ hoang vu và khói (1970).
HỒNG NHẬT THIÊN THANH tên thật là Nguyễn Cát
Tường, sinh tại Bình Định năm 1940 nhưng sống tại Phan Thiết, cựu Sỉ Quan Quân
Lực Việt Nam Cộng Hòa phục vụ tại Tiểu khu Bình Thuận, cựu tù nhân Cộng Sản.
Ông làm thơ viết văn rất sớm và đã đoạt được nhiều giải thưởng văn học nghệ thuật
vào năm 1956 tại Bình Thuận, năm 1966 trên toàn quốc và tại Hoa Kỳ năm 1991..
Thơ Hồng Nhật mạnh mẽ, hùng tráng, không ủy mị và vì là một chứng nhân lịch sử của Bình Thuận, Phan Thiết nên có nhiều bài
thơ châm biếm giặc một cách cay độc hóm hỉnh sâu xa. Đây cũng là cách trả thù ý
vị của những người cầm bút miền Nam có nhân cách và lương tâm.
NGUYỄN BẮC SƠN, điên hay tỉnh? khi viết
về thân phận mình qua người lính Việt Nam Cộng Hòa, trước năm1975, Nguyễn bắc
Sơn thật sự không phải là một người lính Việt Nam Cộng Hòa, vì người điên thật
hay giả không đi lính bao giờ nhưng cũng giống như một số ít người miền Nam trước
đây cũng tự khoác cho mình chiếc áo lính để có đủ tư cách và lý do bôi bác chế
độ, phản đối chiến tranh mà họ đang làm kiếp ký sinh đục khoét sông nhờ trên
thân thể bầy nhầy của mẹ Việt Nam, đang lãnh những vết đao, lằn đạn trí mạng do
chính bàn tay con của mẹ, từ Hà Nội, Trường Sơn chỉa tới. Hởi ơi giữa cái đời
lúc đó đang xôi sục bom đạn, máu lứa, xác người thì bỗng đâu lừng lững có mấy
ông người gỗ, trên mình khoác áo lính, chắp tay thanh thản chờ chim bồ câu trắng
mang hòa bình tới cho miền Nam, coi chính nghĩa là chuyện hão huyền, sống khề
khà trong bửa tiệc nhân sinh. Thái độ này nếu không phải của người điên cũng là
bọn nằm vùng phản trắc:
'..bi kịch của bố
con tôi
là bi kịch của hai
thằng tây đen'
(thơ NBS)
Nhưng dù gì chăng nữa,
Nguyễn bắc Sơn còn khá hơn nhiều người trong cuộc sống bằng cái bã hư danh phù
phiếm, vì ông đã hóa thân vào người lính chiến Việt Nam Cộng Hòa, nói lên được
một phần ngàn kiếp lính gian truân và bất hạnh.
PHÒ MÃ LẦU ÔNG HOÀNG là nhà thơ nổi tiếng
lâu đời của Phan Thiết, cùng thời với Hoài Khanh, Thế Viên, Từ thế Mộng, Thương
Nguyệt ..
'..về Phan Thiết
thèm ngâm câu lục bát
bạn ta ơi, Từ thế Mộng,
Hoài Khanh
con sông ấy có trôi
theo thân phận
có chở đầy trăng và
thuyền cũng đầy trăng
Thương Nguyệt, Hoài
Khanh, Từ thế Mộng, Thế Viên ơi
Một thưở bạn ta làm
thơ ngất trời ngất biển
mùa mưa rừng cuồng
lũ cuốn trôi đi sông Cà Ty
chiếc cầu gổ chứa
chan tình phố nhỏ
bước chân em còn
rung nhịp bồi hồi..'
Bây giờ gió bấc thổi
về, cảnh đời tan tác, lữ thứ buồn miên mang, biết đâu mà hẹn chờ?
QUÃNG NGÔN, có thơ đăng thật nhiều,
đôi bài được phổ nhạc. Nhà thơ sinh tại Bình Hưng Phan Thiết, tên thật là Lê Ngữ,
cựu học sinh Phan Bội Châu, cựu Sĩ Quan Quân Lực Việt Nam Cộng Hòa, cựu tù nhân
Cộng Sản Kà Tót, hiện tị nạn tại Hoa Kỳ.
Trong cõi thơ của
Quãng Ngôn, tha nhân thường bị khựng đứng bởi những ngẩn ngơ bất chợt của người
thi sĩ lãng tử hơn là cái chất thiền vị mà ông cố gượng ép nhét vào như cái tên
làm thành bút hiệu. Đến với Lê Ngữ vào những buổi chiều, buổi sáng, vào những
không gian vơi đầy, vào cuộc tình, chén rượu hay bất cứ cõi nào, ta cũng thấy
con chim kỷ niệm mãi còn lấp lánh như đang cất cao tiếng gọi giữa đời lưu lạc.
Có phải thế không? hỡi những bước lang thang đang chờ một ngày trở lại ?
NHẬT NGUYỄN tên thật là Nguyễn thị Nhật
Tân, sinh tại Phan Thiết, Bình Thuận, cựu học sinh Phan Bội Châu. Nhật Nguyễn
vào quán bên đường rất trể, không ai giới thiệu cũng chẳng bạn bè nhưng một vài
chiếc lá đề thơ của người thơ vô tình bay veò nơi khung cửa bất chợt làm mọi
người xôn xao và nhận ra tiếng hót cao vút của con sơn ca trong vườn ngự Phan
Thiết. Nhật Nguyễn xuất hiện trên văn đàn Việt Nam hải ngoại từ năm 1996, cộng
tác với nhiều tạp chí như Văn Học, Văn, Chủ Đề, Văn Tuyển, Văn Hoá Việt Nam..
Nhiều truyện ngắn đã đăng trong Tuyển
Tập 14 Tác Giả do Văn Tuyển xuất bản năm 2000 tại Hoa Kỳ. Tóm lại, dù thơ hay
văn, dù viết về một đề tài nào, tình yêu hay mảng đời quá khứ nơi ngưỡng cửa học
đường của một thời tuổi dại, con chim sơn ca Nhật Nguyễn cũng hót đủ những lời
ca, vang vang khúc nhạc hồng, làm cho mọi người bâng khuâng từng hơi thở, nơi
phiến lòng chơ vơ.
TIẾP SĨ TRƯỜNG tên thật cũng là bút hiệu,
sinh và lớn lên nơi xóm Đầm, một miền quê hương êm đềm như tranh thủy mặc của
Phan Thiết, nay đã tan biến theo bụi cát đổi đời. Là cựu học sinh Phan Bội
Châu, cựu Sĩ Quan hoa tiêu của Không Lực Việt Nam Cộng Hòa, nhà thơ cũng là nhà
binh hào hoa phong nhả, thơ Trường thả vèo trong mây, ngút ngàn theo gió suốt
bao năm trường.
Giờ đây nhìn lại chỉ còn gió cát, bụi
mờ.
ANH VŨ tên thật là Võ Đình Dược, sinh
năm 1955 tại Hòa Vinh, Hàm Thuận, Bình Thuận, nguyên là học sinh Phan Bội Châu
Phan Thiết và sinh viên Đại Học Văn Khoa
Sài Gòn.
Định cư tại Mỹ năm 1980, Anh Vũ tốt
nghiệp BS tại California State University, Fullerton ngành Electrical
Engineering năm 1988, và đã theo học các lớp Sáng Tác Hòa Âm tại Santa Ana
College năm 1995-1997. Anh hiện sống bằng nghệ tự do với gia đình một vợ ba con
tại Nam Cali.
Văn thơ và nhạc phẩm của Anh Vũ hướng
về Tình Yêu Quê Hương, Thân Phận Con Người và ba đức tính của người Phật tử Bi
Trí Dũng, đã được đăng trên báo Người Việt, tập san Văn Hữu, đặc san Bình Thuận,
đặc san Cư Sĩ Hoa Kỳ. Anh Vũ dự tính sẽ
ra mắt tập thơ ca nhạc CD Quê
Hương và Nỗi Nhớ trong thời gian gần.
.
CÁT BIỂN tên thật là Nguyễn Văn Sáng,
sinh năm 1950 tại Đức Nghĩa, Phan Thiết, Bình Thuận. Sau khi rời trung học Phan
Bội Châu Phan Thiết năm 1968, anh tiếp tục việc học tại Đại học Luật và Vạn Hạnh
Saigon, nhập ngủ Sĩ Quan Hải Quân Nha Trang năm 1969 và sau đó phục vụ trên các
chiến hạm. Năm 1973 anh được cử đi Du Tập
với Đệ Thất Hạm Đội Hải Quân Hoa Kỳ tại 21 quốc gia Á Châu.
Định cư tại Hoa Kỳ năm 1975, Cát Biển
đã tốt nghiệp BSEE tại Wilkes University, MSEE tại University of Houston, MBA tại
Chapman University.
Cát Biển đã từng là
President của Toastmaster International, Club 11 năm 1985-1987, đã đoạt First
Place các giải diễn thuyết tại Texas năm 1984, California năm 1985, và đại diện
Hoa Kỳ trong kỳ thi World Championship of Public Speaking năm 1985. Qua các bài
tường trình trên Los Angeles Times và Orange County Register, Cát Biển được
nhóm Người Việt mời làm Xướng Ngôn Viên đài
Truyền Hình Việt Nam tại Nam California năm 1985-1990. Ngoài ra, anh còn
giữ chức vụ Director, New Products Development Dept., BEI tại Little Rock,
Arkansas năm 2001.
Cát Biển là Hội Trưởng
Hội Thân Hữu Bình Thuận kỳ 3, năm
1999-2001. Thừa hưởng dòng máu nghệ sĩ của thân phụ, nghệ sĩ Phan Sinh, Cát Biển
đã thực hiện nhiều nhạc cảnh đặc sắc và đầy thử thách trong các sinh hoạt của hội
như nhạc cảnh 'Tiếng Dân Chài' của Phạm Đình Chương trong Đêm Nhạc Hội Bình Thuận
20 Năm Viễn Xứ năm 1995, nhạc cảnh 'Phan
Thiết Quê Tôi' của Thu Hoài Nguyễn trong Đại Hội Bình Thuận năm 1997, và nhạc cảnh
'Phan Thiết Ơi, Phan Thiết', thơ Mường Giang, nhạc Nguyên Chi trong đêm Dạ Vũ
Gây Quỷ Bình Thuận năm 1998 .
Cát Biển có nhiều
bài viết về quê hương theo thể loại hồi ký và sở trường về thơ. Đặc biệt thơ
Cát Biển phản ảnh nhạy bén tâm tư của tác giả trước những biến cố thời cuộc. Thi tập Trùng Khơi Sóng Vỗ vừa xuất bản là
tác phẩm đầu tay và là tập hợp của gần 70 bài thơ và đoản văn.
NGUYỄN VĂN TẠO Sinh năm 1951 tại Đức
Nghiã Phan Thiết, tốt nghiệp Phan bội Châu Phan Thiết 1969. Sĩ Quan QLVNCH, Tốt
nghiệp Cữ Nhân Khoa Học Ứng Dụng Trường VBQG Việt Nam, Tốt nghiệp Kỹ sư Cơ Khí
Penn State University Pensylvania USA. Kỹ sư cao cấp về thiết kế Nguyên tử năng
tại San Onoffe Nuclear Power Station, California. Kỷ sư & Khoa học gia cao
cấp về Không gian và Vệ tinh tại Boeing Satellite System, Los Angles
California. Founder Ampact.net - Vietreal.net (America Pacific Techno Network
Internet). Trưởng Ban truyền thông (Internet) tổng hội cựu SVSQ/TVBQG Việt Nam.
Hội Phó Hội Thân Hữu Bình Thuận Nam Calif..
TẠ VĂN TRUNG sinh năm 1954 tại Thiện Khánh, Hải
Long, Bình Thuận, học sinh Phan Bội Châu năm 1966-1973. Tốt nghiệp BS Computer
Science tại Purdue University, Principal Engineer, Tạ Văn Trung đã thi thố năng
khiếu lảnh đạo tổ chức qua các sinh hoạt văn hóa giáo dục, xã hội cộng đồng sau
đây:
- Sáng Lập Viên và là Chủ Tịch Ban Quản
Trị Trung Tâm Văn Hóa Việt Nam tại Nam Cali, Hoa Kỳ trong bốn năm đầu thành lập.
Phó Chủ Tịch Nội Vụ Ban Quản Trị Trung Tâm Việt Ngữ Hồng Bàng năm 1993-1996. Phó
Hội Trưởng Ngoại Vụ Hội Thân Hữu Bình Thuận nhiệm kỳ thứ nhất năm 1995-1997. Hội
Trưởng Hội Thân Hữu Bình Thuận nhiệm kỳ 4,
năm 2001-2003. Phó Trưởng Ban Nội Vụ Giải Khuyến Học Kỳ 10 tại Nam Cali,
Hoa Kỳ.
- Sinh hoạt trong Ban Hợp Xướng Đoàn Văn
Nghệ Lạc Hồng trong suốt mươì năm qua.
NGUYỄN ĐÌNH DUẬT Tốt nghiệp Khóa 2 Kỹ-Sư Công-Chánh
(1963), nguyên Trưởng Ty Công-Chánh Ninh Thuận, hiện là Senior Engineer của
California Department of Transportation, khu cầu đường vùng Oakland.
NGUYỄN ĐÌNH BỐN Cựu học sinh Phan Bội
Châu niên khóa 1955-1961, tốt nghiệp Khóa 6 Kỹ-Sư Công-Chánh (1967), Trưởng Ty
Công-Chánh Phú-Bổn cho đến ngày Cao Nguyên di tản, hiện còn ở Việt Nam.
TRẦN ĐÌNH THỌ cựu học sinh TH Phan Bội
Châu Phan Thiết, Kỷ sư Công Chánh-Chánh Sự Vụ Sở Tạo Tác Bộ Giáo Dục VNCH trước
năm 1975. Cựu tù nhân trong các trại tù cải tạo Cộng Sản. Vượt biên và đến định
cư tại nam Cali năm 1983. Hiện là Senior Engineer của California Department of
Transportation, khu cầu đường vùng Oakland.
NGÔ HOÀNG CÁC Cựu học sinh Phan Bội
Châu niên khóa 1955-1961, tốt nghiệp Khóa 6 Kỹ-Sư Công-Chánh (1967), Khóa 2/68
Sĩ Quan Trừ Bị Thủ Đức, Khóa 2/68 Sĩ Quan Căn Bản Công Binh, Trưởng Ty
Công-Chánh Bình Dương và Biên Hòa cho đến ngày 30-4-75.
Cựu tù nhân trong các trại tù cải tạo
Cộng Sản ở Biên Hòa, Nhà Đỏ Bình Dương. Vượt biên cuối năm 1980, giữa năm 1981
định cư tại vùng ngoại-ô thành phố Harrisburg, thủ phủ của tiểu-bang
Pennsylvania. Ngoài các công trình cầu đường, các nhà máy, cơ xưởng đã xây dựng
nhiều nơi trong các tỉnh Bình Dương, Biên Hòa, còn có Khu Khẩn Hoang Lập Áp
Thái Thiện Quận Long Thành Biên Hòa.
Sau ngày định cư tại Mỹ, đã từng phục
vụ cho công-ty Gannett Fleming Inc. tại Headquarter ở Camp Hill PA qua các chức
vụ Senior Engineer, Project Engineer, Project Manager của nhiều công trình đủ
loại, từ những cơ xưởng sửa chửa xe lửa, xe bus, những hangar máy bay, những
tunnel và subway station, các nhà máy lọc nước, các tháp chứa nước (không có
cái nào đẹp bằng lầu nước ở công-viên Phan-Thiết tuy to lớn hơn) cho đến các
công ốc dinh thự nhiều tầng trong các tiểu-bang Pennsylvania, New Jersey, New
York, Maryland, Virginia, Missouri, North và South Carolina, Tennessee,
Texas...Cuối cùng là Chief Structural Engineer của Meck-Tech, Inc.
NGUYỄN THỊ DIỆU HỒNG Cựu học sinh Phan
Bội Châu 61, tốt nghiệp Kỹ-Sư Nông Lâm Súc, Hiệu Trưởng trường Trung Học Nông
Lâm Súc Phan Rang. Hiện cư ngụ tại Orlando, Florida.
NGUYỄN HƯNG sinh năm 1952 tại Phan Thiết,
học sinh Phan Bội Châu năm 1962-1969. Trong những năm tại đại học Khoa Học
1969-1973 Nguyễn Hưng đã tỏ ra có năng khiếu đặc biệt về ngành Hóa học, đã tốt
nghiệp thủ khoa, ưu hạng và được tuyển vào Ban Giảng Huấn của Ban Hóa Vô Cơ và Ứng
Dụng, Đại Học Khoa Học Sài Gòn năm 1973.
Năm 1974 được học bổng bậc tiến sĩ của
trường đại học Wisconsin Hoa Kỳ về ngành Hóa Vô Cơ Organic Chemistry. Định cư ở
Mỹ, với khả năng hiếm có về hóa học, Nguyễn Hưng được làm Senior Research
Chemist ngay cho cho hảng Varian từ năm 1988, chuyên nghiên cứu về ngành sắc ký
Chromatography. Từ đó Nguyễn Hưng đã có trên 50 công trình nghiên cứu đã được
công bố trong các hội nghị quốc tế:
- The Pittsburgh Conferences on
Analytical Chemistry and Applied Spectroscopy (Chicago, New Orleans, Orlando,
Atlanta)
- International Symposium of High
Performance Liquid Chromatography and Related Techniques (San Francisco, St.
Louis, Birmingham U.K)
- The Eastern Analytical Symposium
(Somerset, N.J)
Riêng trong năm
2002 đã có 9 công trình nghiên cứu được công bố trong cùng một hội nghị (The
Pittsburgh Conferences on Analytical Chemistry and Applied Spectroscopy, March
17-22, 2002, New Orleans, LA).
Các công trình
nghiên cứu này đã được công bố trên các tạp chí khoa học của Mỹ và thế giới
như:
- Journal of Analytical Toxicology
- Journal of Chromatography Biomedical
Applications
- The European Food and Drinks Review
- American Clinical Laboratory
- American Environmental Laboratory
- Sample Preparation
Ngoài ra còn có các vị Lương Y Đinh Xuân
Dũng, Phạm Văn Ngà, Bùi Hữu Hồng. Những nhà văn nhà báo Trương Tiến Huân, Đinh
Việt, Uyên Nguyên, Phạm Hoài Hương, Khai
Trinh, Lê Hoàng Lương, Mặc Nhân Thế, Cao Hoài Sơn, Ngô Trúc Khánh, Nguyễn Tấn Hợi,
Hồ Ngọc Trai, Huỳnh Văn Quý, Thiếu Khanh, Nguyễn Duy Sâm, Phạm Hòa, Pháo Thủ Chu
Pao, Lê Ngọc Lan, Trần Ngọc, Ngò Gai, Bùi Nhật Huy, Nguyễn Thị Dung, Lê Kim Dân.. cũng
đã góp phần làm đẹp " Đất Và Người Bình Thuận ".
Xóm Cồn Hạ Uy Di
Ba Mươi Tháng Chạp Ất
Mùi (2015)
MƯỜNG GIANG
No comments:
Post a Comment